Anadolu Microtus Türlerinde Sindirim Sistemi Helmintleri ve Zoonotik Önemi

Abstract

Kemiriciler (Rodentia), dünyada bilinen 6400 tür memelinin yaklaşık %40'ını (2552 tür) içeren bir takımdır. Türkiye'de kaydedilmiş 172 tür memelinin 65 tanesi kemiricilere aittir. Bu çalışmanın konusu olan ve tarla faresi olarak isimlendirilen kemiriciler koloniler halinde yaşar ve sınırlı bir habitat içerisinde hayatlarını devam ettirir. Microtuslar birçok parazit türüne ev sahipliği yaparlar ve bu parazit türlerinin çoğunluğu sindirim sisteminde bulunan helmintler olup bu helmintlerin bazıları da zoonoz karaktere sahiptir, dolayısıyla insan sağlığı için risk oluşturmaktadır. Yabanıl hayatta yaşayan kemiricilerin helmintlerinin belirlenmesine yönelik dünyada çeşitli çalışmalar bulunmakla birlikte, Türkiye'de konu ile ilgili veriler oldukça kısıtlıdır. Yapılan bu çalışmalarda ise farklı kemirgen türlerin incelenmediği veya lokal olarak tek bir alanda çalışma yapıldığı görülmektedir. Yabanıl hayatta kemirici habitatında bulunan helmintlerin bilinmesi, hem laboratuvar hayvanı olarak yetiştirilen kemiricilerde bulunan helmintler ile ilişkisinin daha iyi anlaşılması, hem de zoonoz türlerin belirlenerek insan sağlığı açısından tehdit oluşturabilecek türlerin tespit edilmesi açısından önem arz etmektedir. Tez çalışması kapsamında 370 tarla faresinin (Microtus sp.) sindirim sistemi helmintolojik yönden incelenmiştir. Helmintolojik inceleme sonucunda 286 örnek pozitif (%77,29) bulunurken, 84 örnekte ise parazite rastlanmamıştır. Teşhis edilen parazitler Dicrocoelium dendriticum, Tetraserialis tscherbakovi, Arostrilepis horrida, Hymenolepis diminuta, Anoplocephala dentata, Paranoplocephala omplodes, Aspiculuris tetraptera, Syphacia sp., Syphacia obvelata, S. nigeriana, Heligmosomum costellatum, Eucoleus sp., Trichuris sp. ve Moniliformis moniliformis olmuştur. Morfolojik olarak tür bazında teşhis edilemeyen ya da şüphelenilen örnekler moleküler olarak da incelenmiştir. Bu çalışma ile Türkiye'de ilk defa Microtus türlerinden Dicrocoelium dendriticum, Tetraserialis tscherbakovi, Anoplocephala dentata, Paranoplocephala omplodes, Syphacia nigeriana, Trichuris sp. ve Moniliformis moniliformis tespit edilmiştir. Ayrıca Türkiye'de ilk defa Microtus türlerinden tespit edilen Tetraserialis tscherbakovi, Anoplocephala dentata, Paranoplocephala omplodes, Syphacia sp., Syphacia obvelata, S. nigeriana, Heligmosomum costellatum, Eucoleus sp. ve Trichuris sp.'nin gen sekansları yapılarak GenBank da kayıt altına alınmıştır.Rodents (Rodentia) are an order that includes about 40% (2552 species) of the 6400 species of mammals known in the world. Of the 172 species of mammals recorded in Turkey, 65 belong to rodents. The rodents, which are the subject of this study and called field mice, live in colonies and survive in a limited habitat. Microtus are host to many parasite species and the majority of them are helminths found in the digestive system. Some of these parasites have a zoonotic character and pose a risk to human health. Although there are various studies in the world to determine the helminths of rodents living in the wild, there is very limited data on the subject in Turkey. In these studies, it is seen that different rodent species are not examined or studies are carried out locally in a single area. It is important to know the helminths found in the rodent habitat in wildlife, both to understand better the relationship with the helminths found in rodents raised as laboratory animals, and to identify the species that may pose a threat to human health by identifying zoonotic species. Within the scope of the thesis study, the digestive systems of 370 rodent voles (Microtus sp.) were examined helminthologically. As a result of the helminthological examination, 286 samples were found positive (77,29%), while 84 samples had no parasites. The parasites identified were Dicrocoelium dendriticum, Tetraserialis tscherbakovi, Arostrilepis horrida, Hymenolepis diminuta, Anoplocephala dentata, Paranoplocephala omplodes, Aspiculuris tetraptera, Syphacia sp, Syphacia obvelata, S. nigeriana, Heligmosomum costellatum, Eucoleus sp., Trichuris sp. and Moniliformis moniliformis. The morphologically unidentified or suspected specimens were also analyzed molecularly. In this study, Dicrocoelium dendriticum, Tetraserialis tscherbakovi, Anoplocephala dentata, Paranoplocephala omplodes, Syphacia nigeriana, Trichuris sp. and Moniliformis moniliformis were identified for the first time in Turkey. In addition, gene sequences of Tetraserialis tscherbakovi, Anoplocephala dentata, Paranoplocephala omplodes, Syphacia sp., Syphacia obvelata, S. nigeriana, Heligmosomum costellatum, Eucoleus sp. and Trichuris sp. which were identified from Microtus species for the first time in Turkey were made and recorded in GenBank.