Gökkuşağı Alabalık Atıklarından Enzimatik Yöntemle Elde Edilen Protein Hidrolizatının Topraksız Kültürde Yetiştirilen Domatesin Hasat ve Hasat Sonrası Depolama Süresince Meyve Kalitesine Etkisi

Abstract

Bu çalışmada, Gökkuşağı alabalıklarının (Oncorhyncus mykiss) atıklarından elde edilen protein hidrolizatının (PH) topraksız domates yetiştiriciliğinde biyoaktivatör olarak kullanım durumu ve hasat sonrası raf ömrüne etkileri incelenmiştir. PH, fide dikiminden 10 gün sonra iki haftada bir olacak şekilde kök ve yapraktan olmak üzere farklı dozlarda (0 g/L (kontrol), 0.2 g/L, 0.4 g/L ve 0.8 g/L) uygulanmıştır. Protein hidrolizatının domates meyvelerinin hasat sonrası raf ömrüne etkilerini belirlemek için soğukta muhafaza süresince (0., 7., 14. ve 21. gün) meyve kalite parametreleri ve biyoaktif bileşikler incelenmiştir. Genel olarak bitki büyüme, gelişim ve fizyoloji parametrelerinin hidrolizat uygulamalarının kontrol bitkilerine kıyasla artırdığı tespit edilmiştir. Çalışmada, en yüksek bitki boyu (354.2 cm) ve gövde çapı (16.45 mm) 0.2 g/L hidrolizat dozundan elde edilmiştir. En yüksek toplam meyve sayısı (69.1 adet) ve verim (6980 kg bitki-1) 0.4 g/L dozunda belirlenmiştir. 0.8 g/L hidrolizat dozunun ise domates bitkisinin yaprak sayısı (68 adet), yaprak kuru ağırlığı (24.8 g), meyve tutum oranı (% 93.7) ve ortalama meyve ağırlığını (112.7 g) artırdığı tespit edilmiştir. En yüksek yaprak klorofil içeriği (82.1 CCI), yaprak stoma iletkenliği (871.1 mmol m-2 s-1) ve fotosentez hızı (30.9 µmol m-2 s-1) kök uygulamasının 0.2 g/L dozundan elde edilmiştir. Depolama sonunda en düşük solunum hızı kök uygulamasının 0.8 g/L dozundan (5.43) ve ağırlık kaybı (%0.25) kök uygulamasının 0.4 g/L dozundan elde edilmiştir. Muhafaza süresi sonunda en fazla çürüme oranı kontrol bitkilerine (%13.67) ait meyvelerden elde edilmiştir. 21. günde L*, kroma ve hue değerlerinde uygulamaların etkisi önemsiz bulunmuştur. En yüksek meyve eti sertliği kök uygulamasının 0.2 g/L dozundan (9.3 N) elde edilmiştir. En yüksek SÇKM (%.4.10), toplam flavanoid (7.04 g QE kg-1 fw) ve titre edilebilir asitlik (%105) yaprak uygulamasının 0.8 g/L dozundan elde edilmiştir. En fazla toplam fenolik (15.9 g GAE kg-1 fw) yaprak uygulamasının 0.2 g/L dozundan tespit edilmiştir. En fazla total monomerik antosiyanin (0.215 g cyn-3-gluc kg-1 fw) yaprak uygulamasının 0.4 g/L dozundan elde edilmiştir. Sonuç olarak gökkuşağı alabalığı atıklarından elde edilen hidrolizat uygulamalarının domateste büyüme ve gelişme parametrelerini arttırdığı gözlenmiş olup özellikle domates muhafaza süresini artırdığı ve domates yetiştiriciliğinde biyoaktivatör olarak kullanılabileceği belirlenmiştir.In this study, the use of protein hydrolysate (PH) obtained from rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) waste as a bioactivator in soilless tomato cultivation and its effects on post-harvest shelf life were investigated. PH was applied at different doses (0 g/L (control), 0.2 g/L, 0.4 g/L, and 0.8 g/L) every two weeks, starting 10 days after seedling transplantation, both through root and foliar application. To determine the effects of protein hydrolysate on the post-harvest shelf life of tomato fruits, fruit quality parameters and bioactive compounds were examined during cold storage (days 0, 7, 14, and 21). In general, it was determined that hydrolysate applications increased plant growth, development, and physiological parameters compared to control plants. In the study, the highest plant height (354.2 cm) and stem diameter (16.45 mm) were obtained from the 0.2 g/L hydrolysate dose. The highest total fruit number (69.1 units) and yield (6980 kg plant-1) were determined at the 0.4 g/L dose. It was found that the 0.8 g/L hydrolysate dose increased the number of leaves (68 pieces), leaf dry weight (24.8 g), fruit set rate (93.7%), and average fruit weight (112.7 g) of the tomato plant. The highest leaf chlorophyll content (82.1 CCI), leaf stomatal conductance (871.1 mmol m-2 s-1), and photosynthesis rate (30.9 µmol m-2 s-1) were obtained from the 0.2 g/L dose of root application. At the end of storage, the lowest respiration rate was obtained from the 0.8 g/L dose of root application (5.43), and weight loss (0.25%) was obtained from the 0.4 g/L dose of root application. At the end of the storage period, the highest decay rate was obtained from the fruits of control plants (13.67%). On day 21, the effect of applications on L*, chroma, and hue values was found to be insignificant. The highest fruit flesh firmness was obtained from the 0.2 g/L dose of root application (9.3 N). The highest TSS (4.10%), total flavonoid (7.04 g QE kg-1 fw), and titratable acidity (105%) were obtained from the 0.8 g/L dose of foliar application. The highest total phenolic (15.9 g GAE kg-1 fw) was determined from the 0.2 g/L dose of foliar application. The highest total monomeric anthocyanin (0.215 g cyn-3-gluc kg-1 fw) was obtained from the 0.4 g/L dose of foliar application. As a result, it was observed that hydrolysate applications obtained from rainbow trout waste increased growth and development parameters in tomatoes, and it was determined that they particularly increased the storage period of tomatoes and could be used as a bioactivator in tomato cultivation.