Kızıldeniz Aqaba Körfezi Fitoplankton Kompozisyonu ve İz Pigmentleri

Abstract

Aqaba Körfezi'nin (Kızıl Deniz) Ürdün kıyılarında dağılım gösteren fitoplankton türlerinin kompozisyonunu, kalitatif ve kantitatif özelliklerini, fitoplankton iz pigmentlerini ve bunların çevresel parametrelerle ilişkisini saptamak, fotosentetik pigmentlerin HPLC analizi ile fitoplankton gruplarının kimyasal taksonomisini tespit etmek amacı ile Ocak-Aralık 2007 ve Ocak-Ekim 2008 dönemlerinde belirlenen 5 istasyonda deniz yüzey suyundan 107 adet örnek toplanmıştır. Yapılan inceleme sonucunda 113 taksa (%60,1) Dinophyceae, 1 takson (%0,5) Prymnesiophyceae, 3 taksa (%1,6) Dictyochophyceae, 34 taksa (%18,1) Bacillariophyceae, 21 taksa (%11,2) Coscinodiscophyceae ve 16 taksa (%8,5) Mediophyceae olmak üzere toplam 188 fitoplankton türü tespit edilmiştir.Türlerin kommunitede bulunma sıklıkları incelendiğinde; 2007 yılında tespit edilen fitoplankton kompozisyonunun %39'unun sık bulunan türler (59 tür) ve 2008 yılında ise %47'sinin sık bulunan türler (63 tür) ile temsil edildiği belirlenmiştir.Araştırma süresince Prymnesiophyceae sınıfı bolluk değeri yönünden en baskın sınıftır. Tespit edilen en yüksek bolluk değeri Şubat 2008'de 72460 hücre.l-1 olarak tespit edilmiştir. Araştırma döneminde tespit edilen en yüksek ortalama biyokütle değeri Nisan 2008'de 10,255 ?g.l-1 ile Dinophyceae sınıfına ait olup, biyokütle değerleri yönünden de Dinophyceae en baskın sınıftır.Fitoplankton türlerinin oluşturdukları kommunitelerde diversite indeksleri incelendiğinde en yüksek diversite indeks katsayısı (4,82) 2007 yılı Eylül ayında tespit edilmiştir. Fitoplankton türlerinin oluşturdukları kommunite değişimi özellikle Ekim-Şubat dönemleri arasında belirgindir.2007 yılında nitrat değeriyle Coscinodiscophyceae sınıfı tür sayısı arasında negatif yönde, Dictyochophyceae sınıfı tür sayısı arasında pozitif yönde; nitrit değeri ile Dictyochophyceae tür sayısı arasında pozitif yönde istatistiksel açıdan önemli bir ilişki mevcuttur (p<0,05). 2008 yılında ise en güçlü ilişkilerin nitrit ve fosfat değerleri ile Prymnesiophyceae sınıfı bolluğu ve biyokütlesi arasında (sırasıyla r= 0,76; r=0,91); silis ile Dictyochophyceae sınıfı arasında (r= 0,72) saptanmıştır.Tespit edilen fitoplankton sınıfları arasında aylara göre oluşan kümelenmede en etkili çevresel parametreler 2007 yılında tuzluluk, fosfat ve klorofil-a (?r=0,54) ve 2008 yılında ise tuzluluk, pH, çözünmüş oksijen, amonyak ve fosfat (?r=0,75)olarak tespit edilmiştir.2007 yılında fitoplankton bolluk değerleri ile iz pigmentlerin istasyonlarındaki kimyasal taksonomik (CHEMTAX) ilişkileri incelendiğinde, Dictyochophyceae sınıfı ile klorofil-a, klorofil-c ve alloxanthin pigmentleri arasında ve Prymnesiophyceae sınıfı ile ß-carotene pigmenti arasında; 2008 yılında ise Bacillariophyceae sınıfı ile klorofil-a pigmenti arasında; Dinophyceae sınıfı ile diadinoxanthin ve 19-hexanoyloxyfucoxanthin pigmentleri arasında; Dictyochophyceae sınıfı ile klorofil-c, alloxanthin ve ß-carotene pigmentleri arasında; Prymnesiophyceae sınıfı ile diadinoxanthin, fucoxanthin ve 19-hexanoyloxyfucoxanthin pigmentleri arasında kuvvetli ilişki (p ?0,05) tespit edilmiştir.107 samples from water surface at 5 stations were collected during the periods January-December 2007 and January-October 2008 from the Jordanian section of Gulf of Aqaba to determine phytoplankton species composition, qualitative and quantitative features, markers pigments and their relationships between environmental parameters and to establish photosynthetic pigments using HPLC analysis and chemical taxonomy of phytoplankton groups. The analysis of samples revealed total of 188 phytoplankton species with the inclusion of 113 taxa (60.1%) belongs to Dinophyceae, 1 taxon (0.5%) belonging to Prymnesiophyceae, 3 taxa (1.6%) are belonging to Dictyochophyceae, 34 taxa (18.1%) belonging to Bacillariophyceae, 21 taxa (11.2%) belonging to Coscinodiscophyceae and 16 taxa (8.5%) belonging to Mediophyceae.According to the frequency distribution, 39% (59 species) of the total phytoplankton composition in 2007 and 47% (63 species) of the total phytoplankton composition in 2008 were frequent species.Prymnesiophyceae were most abundant classis in terms of abundance values. The highest abundance value (72460 cell.l-1) was determined at February 2008. Dinophyceae were most dominant classis in terms of biomass values; the highest value (10.255 ?g.l-1) was calculated at April 2008.The diversity indices values of the phytoplankton community indicate that the highest diversity coefficient (4.82) was calculated at September 2007. The community change of phytoplankton was evident between October and February.Statistically significant negative correlation between nitrate values and species number of Coscinodiscophyceae, positive correlation between nitrate and nitrite values and species number of Dictyochophyceae were determined in 2007 (p<0.05). In 2008, the strongest correlations were estimated between nitrite and phosphate values with Prymnesiophyceae abundance and biomass r=0.76, r=0.91, respectively); silicate and Dictyochophyceae biomass (r=0.72).The most effective environmental parameters forming the phytoplankton classis cluster according to the months were salinity, phosphate and chlorophyll-a values in 2007 (?r=0.54) and salinity, pH, dissolved oxygen, ammonia and phosphate values in 2008 (?r=0.75).During investigate the relationships between phytoplankton abundance and chemical taxonomical features (CHEMTAX) of marker pigments, the statistically significant correlations between Dictyochophyceae and chlorophyll-a, chlorophyll-c and alloxantin; Prymnesiophyceae and ß-carotene in 2007; Bacillariophyceae and chlorophyll-a; Dinophyceae and diadinoxanthin, 19-hexanoyloxyfucoxanthin; Dictyochophyceae and chlorophyll-c, alloxanthin and ß-carotene; Prymnesiophyceae and Diadinoxanthin, Fucoxanthin, 19-hexanoyloxyfucoxanthin in 2008 were determined (p<0.05).