Uluçay-Güzelceçay Arası Kıyı Kuşağında Arazi Kullanımı

Abstract

İnsanlar tarih süreci boyunca dünya genelinde kıyı bölgelerini yaşamaya daha uygun bulmuşlardır. Bunda kıyı bölgelerin daha düz araziye sahip olması, akarsuların getirdiği alüvyonlar sayesinde oluşan verimli taban seviyesi, kıyı ve delta ovalarının bulunması ve kıyı bölgelerin her zaman çevresine göre elverişli iklim şartlarına sahip olması gibi faktörler etkili olmuştur. Özellikle Karadeniz kıyılarında balıkçılık faaliyetinin yaygınlığı da insanları kıyı bölgelerine çekmektedir ki araştırma sahası içerisinde yer alan Yakakent önemli bir balıkçılık merkezidir.Araştırma sahasının doğusu Bafra Deltası?nın batı kenarındaki Uluçay, batısı ise Sinop ili sınırları içerisindeki Güzelceçay ile sınırlandırılmıştır. Güney sınırını ise 100 m. izohipsi oluşturmaktadır. Sahada hem alçak-basık kıyılar hem dar-yüksek kıyılar bulunmaktadır ki bu da araştırmanın kapsamını çeşitlendirmektedir. İnceleme alanında delta üzerinde yer alan bölüm insanlar tarafından çok daha yoğun bir şekilde kullanıldığı için falezli ve yüksek kıyı özelliği gösteren kısma göre çok daha detaylı analiz edilmiştir. Çünkü beşeri etkiler burada çok daha fazla ön plana çıkmaktadır. Türkiye?de kıyı bölgeleri genel olarak düz arazisi ve ılıman iklimiyle her zaman cazibe merkezi olmuştur. Bu durum aynı zamanda kıyılarımızın büyük bir beşeri baskı altında kalmasına da sebep olmuştur. Türkiye?de 1990?lı yıllarda anayasalarda, geçici kıyı kanunlarında yer alan maddeler kıyı kanunu adı altında toplanana kadar gelişi güzel kullanılan kıyılar bu tarihten sonra daha planlı bir şekilde kullanılmaya başlamıştır.Fakat yer yer kıyı kanununa itirazlar olmakta ve vatandaşlar belediyelerle davalık olabilmektedir.Bu çalışmada Uluçay-Güzelceçay arasında kalan sahada kıyıların doğal ortam özellikleri ve bu doğal ortam üzerinde yürütülen beşeri faaliyetler ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Beşeri faaliyetlerin kapasiteleri, kanunlara uygunluğu değerlendirilmiştir. iiKıyılardaki beşeri baskının nasıl azaltılabileceğine yönelik çözüm önerilerinde bulunulmuştur.Anahtar kelimeler: Karadeniz Bölgesi, Arazi Kullanımı, Delta, Kıyı

Throughout history, people has considered coastal areas more suitable to live worldwide, which is contributed by the relatively flatter ground, the fertile subgrade level and deltas formed thanks to the alluviums drown by streams and invariably more convenient weather conditions of coastal areas in comparison with their surroundings. Especially, the extensity of fishery activities on the Black Sea coasts attracts people to the coastal areas. Also, Yakakent, located in the research site, is an important fishery center. The east end of the research site is Uluçay at the west edge of the Bafra Delta, and the west end of it is Güzelceçay, located within Sinop provincial borders. South border, on the other side, is 100-meter contour line. On this site there are both low-flat coasts and narrow-high coasts which diversify the scope of the research. Due to the frequent usage of the part located on Delta, it will be analyzed with further details than that of the cliffed-high coast. Because human effects stand out more on this very part of the coast.When considered geomorphological, generally with their flat lands and mild temperate, coastal areas have always been an attraction center in Turkey, which has a high average height and rough country. This situation also caused the coastal areas to be under a lot of human pressure. In 1990s? Turkey, coasts had been used slapdash until the articles in constitution, provisional coastal laws were merged under the title of coastal law, however; since then they have been used in a more planned way. Yet, there are still some objections to coastal law and citizens may be engaged in a law suit with the city halls.In this research, the habitat characteristics of the coasts in the areas between UluçayGüzelceçay and the human activities on these habitats are presented. The scope of the human activities and their legitimacies are evaluated. Solutions are offered on how to reduce human pressure on the coasts.Keywords: Black Sea Region, Land use, Delta, Coast