İnfertilite Tanısı Alan Bireylerin Algıladıkları Hemşirelik Bakım Davranışlarının Stres Düzeylerine Etkisi

Abstract

Bu araştırma infertilite tanısı alan bireylerin algıladıkları hemşirelik bakım davranışlarının stres düzeylerine etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi (OMÜ SUVAM) Tüp Bebek Merkezi'nde Mart 2021-Ağustos 2021 tarihleri arasında infertilite tanısı ile başvuran 139 kadın ve 44 erkek katılımcı ile tanımlayıcı olarak gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar basit rastgele sayılar tablosu kullanılarak basit rastgele örnekleme yoluyla seçilmiş olup, örneklem seçiminde cinsiyete göre tabakalı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler, ''Sosyo-demografik Bilgi Formu'', ''Bakım Davranışları Ölçeği-24 (BDÖ-24)'' ve ''İnfertilite Stres Ölçeği (İSÖ)'' ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortanca, puan ortalamaları, Kolmogorov-Smirnov ve Shapiro-Wilk testleri, Bağımsız Örnekler t testi, Mann-Whitney U testi, tek yönlü varyans analizi, Duncan testi, Kruskal Wallis H testi ve Spearman's Korelasyon Katsayısı analizleri kullanılmıştır. Katılımcıların BDÖ-24 puan ortalaması yüksek (4.61 ± 0.75), İSÖ puan ortalaması (3.45 ± 0.69) ise ortalamanın üzerinde bulunmuştur. BDÖ-24 ile cinsiyet, eğitim durumu, gelir durumu, yaşanılan yer, tedavi şekli; İSÖ ile yaş, cinsiyet, kronik hastalık, çalışma durumu, gelir durumu, yaşanılan yer, evlilik süresi, infertilite tanı-tedavi süresi, tedavi şekli ile ölçek genel ve/veya alt gruplarında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0.05). BDÖ-24 genel, saygılı olma ve bağlılık alt boyut puanları ile İSÖ genel puanı arasında istatistiksel açıdan anlamlı pozitif yönlü ve zayıf bir ilişki bulunmaktadır (sırasıyla p=0,026, p=0.038, p=0.04). İSÖ evlilik alanı ve sosyal alan alt boyut puanları ile BDÖ-24 genel ve alt boyut puanları arasında istatistiksel açıdan anlamlı pozitif yönlü ve çok zayıf bir ilişki bulunmaktadır. Katılımcıların hemşirelik bakım davranışlarına ilişkin algılarının olumlu, infertilite stres düzeylerinin ise ortalamanın üzerinde olduğu saptanmıştır. Algılanan hemşirelik bakım davranışları ile infertilite stresi ölçeği evlilik alanı ve sosyal alan alt boyutları arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif yönlü zayıf bir ilişki bulunmaktadır. Sonuçlara göre infertilite tedavisi sürecinde stresi azaltıcı hemşirelik bakımının uygulamaya konulması, bu uygulamaların stresi azaltmadaki etkinliğinin incelenmesi, stres düzeyini ve bakım algısını etkileyen faktörleri ortaya çıkartıcı nitel ve deneysel araştırmaların yapılması önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: İnfertilite; Stres; Hemşirelik BakımıThis research was carried out to determine the effect of nursing care behaviors perceived by individuals diagnosed with infertility on their stress levels. The research was carried out as a descriptive study with 139 female and 44 male participants who applied with the diagnosis of infertility between March 2021 and August 2021 at the Ondokuz Mayıs University Health Application and Research Center (OMU SUVAM) IVF Center. Participants were selected by simple random sampling using a simple random numbers table, and stratified sampling method according to gender was used in the selection of the sample. Data were collected with the 'Socio-demographic Information Form', 'Caring Behaviors Scale-24 (BDI-24)' and 'Infertility Stress Scale (ISS)'. Number, percentage, median, mean score, Kolmogorov-Smirnov and Shapiro-Wilk tests, Independent Samples t-test, Mann-Whitney U test, one-way analysis of variance, Duncan test, Kruskal Wallis H test and Spearman's Correlation Coefficient analyzes were used to evaluate the data. The participants' BDI-24 mean score was high (4.61 ± 0.75), and the mean ISS score (3.45 ± 0.69) was above the average. With BDI-24, gender, education level, income status, place of residence, type of treatment; A statistically significant relationship was found between ISS and age, gender, chronic disease, employment status, income status, place of residence, duration of marriage, infertility diagnosis-treatment period, type of treatment, and general and/or subgroups of the scale (p<0.05). There is a statistically significant, positive and weak correlation between the BDI-24 general, respectful and commitment sub-dimension scores and the ISS general score (p=0.026, p=0.038, p=0.040, respectively). There is a statistically significant positive and very weak correlation between the ISS marriage and social domain sub-dimension scores and the BDI-24 general and sub-dimension scores. It was determined that the participants' perceptions of nursing care behaviors were positive, and their infertility stress levels were above the average. There is a statistically significant, positive and weak relationship between perceived nursing care behaviors and the sub-dimensions of marriage and social area of the infertility stress scale. According to the results, it was recommended to put into practice the stress-reducing nursing care during the infertility treatment process, to examine the effectiveness of these practices in reducing stress, and to conduct qualitative and experimental studies to reveal the factors affecting the stress level and the perception of care. Keywords: Infertility; Stress; Nursing Care