Yenilenebilir Enerji Tüketiminin İşsizlik Üzerindeki Etkileri: BRICS-T Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir İnceleme

Abstract

İşsizlik ve çevre kirliliği, çoğu ülke için uzun vadeli kalkınma hedeflerinin önündeki en büyük engellerden ikisini teşkil etmektedir. Literatürde bu iki sorunun aynı anda çözülebilmesi için ekonomik aktivitenin temel dinamiğinin fosil enerji kaynaklarından yenilenebilir enerji kaynaklarına evrilmesinin gerekliliği hususunda genel bir uzlaşı bulunmaktadır. Bu çalışmada, 1991-2021 dönemini kapsayan yıllık veriler kullanılarak BRICS-T (Brezilya, Rusya, Hindistan, Güney Afrika ve Türkiye’de) ülkelerinde yenilenebilir enerji (YEN) tüketiminin işsizlik üzerindeki dinamik etkileri incelenmektedir. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle çalışmada tahmin edilecek ekonometrik modele dahil edilen YEN tüketimi, fosil yakıt tüketimi, ekonomik büyüme ve işsizlik değişkenleri arasındaki eş bütünleşme ilişkisi, bootstrap LM testine dayalı olarak araştırılmaktadır. Ardından, değişkenler arasındaki kısa ve uzun dönemli etkileşimler, yatay kesit bağımlılığının ve eğim heterojenliğinin söz konusu olduğu ve değişkenlerin farklı durağanlık özellikleri sergilediği durumlarda tutarlı sonuçlar üretebilen kesitsel olarak genişletilmiş ARDL (CS-ARDL) modelinden faydalanılarak analiz edilmektedir. Bootstrap LM test sonuçları, değişkenler arasında uzun dönemli eş-bütünleşme ilişkisinin bulunduğu yönünde kanıt sunmaktadır. CS-ARDL model tahmininden elde edilen sonuçlar ise YEN tüketimi ile işsizlik arasında negatif yönlü ancak istatistiki açıdan anlamsız bir ilişkinin bulunduğunu, buna karşılık ekonomik büyüme ile fosil yakıt tüketiminin işsizliği kısa ve uzun dönemde anlamlı bir şekilde azalttığını ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar, BRICS-T ülkelerinde YEN tüketiminin işsizliği azaltacak potansiyelini gerçekleştirebilmesi için toplam enerji tüketimi içerisindeki payının henüz yeterli düzeye ulaşmadığını ve/veya söz konusu ülke ekonomilerinin geleneksel enerjiye bağlı olduğunu göstermektedir. Sonuçlar ayrıca, BRICS-T ülkelerinde Okun Yasasının geçerli olduğunu doğrulamaktadır.