Koah Tanılı Bireylere Uygulanan Nefes Egzersizinin Solunum Fonksiyonu, Dispne ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma KOAH tanılı bireylere uygulanan nefes egzersizinin solunum fonksiyonu, dispne ve yaşam kalitesi üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma öntest- sontest ölçümlü, randomize kontrollü, deneysel tipte yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini KOAH tanılı 6914 hasta, örneklemini ise 100 hasta oluşturmuştur. Blok randomizasyon yöntemi kullanılarak 42 deney, 39 kontrol olmak üzere toplam 81 hasta ile tamamlanmıştır. Deney grubuna 6 hafta boyunca haftada 2 gün, 20 dakika pranayama nefes egzersizi uygulanmıştır. Kontrol grubuna herhangi bir müdahale yapılmamıştır. Araştırmada hastalardan ilk görüşmede, 3. ve 6. haftanın sonunda olmak üzere toplam 3 kez ölçüm alınmıştır. Araştırmada Veri Toplama Formu, Saint George's Solunum Anketi (SGRQ), Dispne -12 ölçeği, solunum fonksiyon testi, altı dakikalık yürüme testi ve hasta izlem çizelgesi kullanılmıştır. Verilerin analizinde Genelleştirilmiş Lineer Modeller yöntemi ve çoklu karşılaştırmalarda Bonferroni testi, Walrus paketi kullanılarak Robust ANOVA, Ki-kare testi, Yates düzeltmesi, Fisher's Exact testi, Fisher-Freeman-Halton testi, Mann-Whitney U testi gibi testler kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmada pranayama nefes egzersizi uygulanan hastalarda kontrol grubuna göre solunum fonksiyonlarında, solunum ilişkili yaşam kalitesinde, yürüme mesafesinde, dispne şiddetinde istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (p<0.05). Ayrıca pranayama nefes egzersizi uygulanan hastalarda dispne şiddetinin grup ve izlem değişkeninden etkilendiği, puanlarının fiziksel değerler, duygusal değerler ve toplam puan ortalamalarının giderek azaldığı saptanmıştır (p<0.05). Solunum ilişkili yaşam kalitesinde ise aktivite, etki ve toplam skorların grup ve izlem değişkeninden etkilendiği puanların son izleme doğru giderek azaldığı belirlenmiştir (p<0.05). Sonuç: Araştırmada pranayama nefes egzersizinin KOAH tanılı bireylerde; FEV1/FVC oranını artırdığı, dispne şiddetini azalttığı, solunum ilişkili yaşam kalitesini artırdığı, yürüme mesafesini artırdığı belirlenmiştir. Pranayama nefes egzersizinin hemşirelik bakımına entegre edilmesi önerilir. Anahtar Kelimeler: Dispne, KOAH, Nefes Egzersizi, Pranayama, Solunum Fonksiyonu, Yaşam Kalitesi.

Aim: This study was conducted to determine the effects of breathing exercises applied to individuals diagnosed with COPD on respiratory function, dyspnea and quality of life. Materials and Methods: The research was conducted in a pretest-posttest measurement, randomized controlled, experimental type. The universe of the study consisted of 6914 patients diagnosed with COPD, and the sample consisted of 100 patients. It was completed with a total of 81 patients, 42 experimental and 39 control, using the block randomization method. Pranayama breathing exercise was applied to the experimental group for 20 minutes, 2 days a week for 6 weeks. No intervention was made to the control group. In the research, a total of 3 measurements were taken from the patients at the first interview, at the end of the 3rd and 6th weeks. Data Collection Form, Saint George's Respiratory Questionnaire (SGRQ), Dyspnea-12 scale, respiratory function test, six-minute walking test and patient follow-up chart were used in the research. In the analysis of data, Generalized Linear Models method and Bonferroni test for multiple comparisons, Robust ANOVA using the Walrus package, Chi-square test, Yates correction, Fisher's Exact test, Fisher-Freeman-Halton test, Mann-Whitney U test were used. Results: In the study, a statistically significant difference was found in respiratory functions, respiratory-related quality of life, walking distance, and dyspnea severity in patients who underwent pranayama breathing exercise compared to the control group (p<0.05). In addition, it was found that dyspnea severity was affected by the group and follow-up variables in patients who underwent pranayama breathing exercise, and that their physical values, emotional values, and total score averages gradually decreased (p<0.05). In respiratory-related quality of life, it was determined that activity, impact, and total scores were affected by the group and follow-up variables, and that the scores gradually decreased towards the last follow-up (p<0.05). Conclusion: In the study, it was determined that pranayama breathing exercise increased the FEV1/FVC ratio, reduced the severity of dyspnea, increased the quality of life related to breathing, and increased walking distance in individuals diagnosed with COPD. It is recommended that pranayama breathing exercise be integrated into nursing care. Keywords: Dyspnea, COPD, Breathing Exercise, Pranayama, Respiratory Function, Quality of Life.