Dinî ve Siyasî Yönden Osmanlı Devleti İdaresinde Yemen (1872-1909)

Abstract

Biz bu çalışmamızda dinî ve siyasî yönden oldukça hareketli bir dönemi içine alan 1872 ile 1909 tarihleri arasında Osmanlı Devleti'nin Yemen politikasını inceledik. Zira dünya ticaret ağı içerisinde önemini sürekli koruyan bölge, Süveyş Kanalı'nın açılmasının ardından stratejik önemini daha da artırmış, 1872'den itibaren Osmanlı hükümeti Yemen'de önemli düzenlemeler yapmıştır. Çalışmamızın birinci bölümünde Yemen'de dinî yapı tanıtılmış, Yemen'in kurumsal yapısı belirtilmiş, burada görev yapan valiler ve dönemleri hakkında bilgi verilmiş, Yemen'e yapılan hizmetler ifade edilmiştir. İkinci bölümde ise Yemen'in idaresinde yaşanan problemler ve bu problemlerin giderilmesi için uygulanan siyasî çalışmalar incelenmiştir. Yemen üzerindeki yabancı etkiler de konularımız arasındadır. Araştırmamızda öncelikli amacımız Yemen'de Osmanlı yönetiminin çalışmalarını ve bölgeye dönük siyasetini ortaya koymaktır. Bu sebeple araştırmamızda çoğunlukla belgelerden ve bu dönemde yazılmış çeşitli eserlerden yararlandık. Yemen ile ilgili yapılmış yerli ve yabancı çalışmalar da konuları aydınlatmamızda bize yardımcı oldu. Osmanlı idaresi boyunca sürekli isyanları ile gündeme gelen bu bölgenin elde tutulması ve geliştirilmesi için birçok proje üretilmiş, bu projeler mümkün oldukça uygulanmaya çalışılmıştır. Ancak Tanzimat ile birlikte yerel idarede gerçekleştirilen yeni uygulamalar halkın yönetime karşı tepkisini daha da artırmıştır. Gerek Müslümanların gerekse Avrupa'nın yakından takip ettiği Yemen olayları Osmanlı yönetimini oldukça sıkıntıya sokmuştur. Anahtar SözcüklerYemen Vilayeti, II. Abdülhamid?in Yemen Politikası, ?mam Yahya, Yemen ?syanları, Yemen Zeydîleri

This study deals with the Ottoman policy of Yemen between 1872-1909, which was a period during which many important events related to politics and religion took place. Having an important place in the world trade for ages, the region became more important strategically after the opening of the Suez Canal. And Ottoman government made a lot of regulations in Yemen after 1872. The first chapter covers the topics such as the religious and institutional structure of Yemen, the governors employed there and the work done during their rule, and the investments made in Yemen. The second chapter includes examination of the problems related to the administration and the political attitude adopted in order to get rid of these problems. Outside influences are also among the topics covered. Our primary aim in this study is to find out what Ottomans did in Yemen and the policy that it followed in the region. For this reason, we made use of documents and various works written during that period. The studies done on Yemen, in and outside our country, also helped a great deal. Many projects were developed and implemented as much as possible in order to control and improve the region where many revolts took place continually during the Ottoman reign. However, with the introduction of political reforms, the new practices of the local government increased the public reaction against the administration. The movements in Yemen, which were watched closely both by Muslims and Europeans, put Ottoman Administration to considerable trouble. Key WordsThe province of Yemen, Yemen policy of Abdulhamit II, Imam Yahya, Revolts in Yemen, Zaydies in Yemen