Eski Türkçeden Orta Türkçeye Nesneye Yönelik Olumsuz Niteleyiciler

Abstract

Tezin konusu Eski Türkçeden Orta Türkçeye Nesneye Yönelik Olumsuz Niteleyicilerdir. Araştırma konumuz Eski Türkçe ve Orta Türkçe dönemlerini kapsamaktadır. Araştırma konumuzu oluşturan nesnelere yönelik olumsuz niteleyicilerin tespit edilmesiyle söz konusu dönemlerde Türk dilinin gelişimi, toplumsal değerler ve kültürün dile yansıması konularında bilgi edinmemiz mümkün olur. Tezde araştırma problemi olarak 'Eski Türk dilinin imkanları nesneleri nitelemede kendini nasıl göstermiştir? Türk kültürü Türk diline geçmişte nesneleri niteleme yönünde nasıl yansımıştır? Türk dili dönemsel geçişlerde nesneleri nitelerken ne gibi değişiklikler göstermiştir?' sorularına cevap aranmıştır. Çalışmamızda Eski Türkçe ve Orta Türkçe dönemlerinde nesneye yönelik olumsuz niteleyiciler tespit edilmiş dönemsel ve anlamsal olarak sınıflandırılarak Eski Türk dilinin gelişimi ve eski Türk kültürünün dile yansımasının ortaya konulması amaçlanmıştır. Tezin sonucunda Eski Türkçeden Orta Türkçeye toplamda 159 nesneye yönelik olumsuz niteleyici tespit edilmiştir. Tespit edilen veriler gramatikal açıdan incelendiğinde niteleyici türetmek için Türkçenin kelime türetme yollarının (isim yapım eklerinin) kullanıldığı görülmüştür. İslam dininin etkisiyle Karahanlı Türkçesi döneminde başlayan Arapça ve Farsçadan kelime almaya yönelik eğilimin Orta Türkçe döneminde de artarak devam ettiği görülmüştür.The subject of our thesis is ' Negatıve Qualıfıers for object from Old Turkısh to Mıddle Turkısh.' Our research topik includes Old Turk and Middle Turkısh. By the determination of the negative qualifers for objects in Old Turkısh and Mıddle Turkish, ıt is possible to obtain informaiton about the development of Turkısh language, social values and the reflektion of culture to the language in these periods. In our thesis , we have searched the question ' How did the possibilities of the Old Turkish language show itself in describing objects, How has Turkish culture been reflected in the Turkish language in terms of characterizing objects in the past?, What kind of changes did the Turkish language show in describing objects in periodic transitions?' Searched for answer the questrions. In our Study, negative qualifers for object were identified in Old Turkish and Middle Turkish periods and classified as semantic and it was aimed to reveal the development of Old Turkish language and the reflection of Old Türkish culture to the language. As a resul of our thesis, 159 negative qualifiers for objects was determined in total from Ol Turkish to Middle Turkish. When the determined data were examined in grammatical termss, it was seen thar Turkish word derivation ways (noun suffixes) were used to derive qualifer. It has been observed that the tendency towards taking words from Arabic and Persian, wich started in Karahanlı Türkish with the effect of İslamic religion, continued increasingly in Middle Türkish.