Örgütsel Güvenin Olumsuz Durumları Bildirme Davranışı Üzerine Etkisi: Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Gelişmiş ekonomilerin önemli gelir kaynakları arasında gösterilen ve emek yoğun özellik taşıyan turizm sektöründe, müşteri memnuniyetinin en önemli belirleyicilerinden biri sunulan hizmet kalitesidir. Örgüt içerisinde sunulan hizmet kalitesinin daha iyi hale getirilmesi için bireysel ve örgütsel anlamda gerçekleştirilen faaliyetlerde yaşanabilecek etik dışı ve yasadışı eylemlerin müşterilere yansıması, işletmenin imajını ve devamlılığını olumsuz etkileyecektir. İşgörenler, etik dışı ve yasa dışı eylem ve faaliyetlerden dolayı işletmeye yönelik oluşacak olumsuz durumların önüne geçilebilmesi için söz konusu bu eylem ve faaliyetlere yönelik işletme içerisinde ve işletme dışarısında çözüm arayışına girmektedirler. Etik dışı ve yasadışı olay ve eylemeleri işletme içerisine veya işletme dışına bildirme davranışı olarak ifade edilen olumsuz durumları bildirme(whistleblowing) kavramı bu doğrultuda önem kazanmaktadır. Buna karşın işgörenler olumsuz durumları raporlamaya yöneldiklerinde işletme içerisinde ve dışarısında örgütsel ve toplumsal birçok faktörden etkilenmektedir. Bu faktörlerden en önemlisi işten uzaklaştırılma korkusu olup, olumsuz durumları bildirme davranışını gerçekleştirecek işgören için örgütsel güven konusu önemli hale gelmektedir. Araştırmanın amacı, örgütsel güvenin olumsuz durumları bildirme davranışı üzerindeki etkisini belirlemektir. Bu araştırmada veriler, Antalya ili Belek bölgesinde faaliyet gösteren beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan 568 işgörenden anket formu aracılığı ile elde edilmiştir. İşgörenlere yöneltilen anket formu, olumsuz durumlaru bildirme ölçeği, örgütsel güven ölçeği ve demografik bilgileri içeren sorulardan oluşmaktadır. Elde edilen veriler frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri ile betimlenmiş; değişkenler arası ilişkiler korelasyon ve regresyon analizi ile ortaya konulmuştur. Korelasyon analizi sonucunda, örgütsel güven ile içsel bildirme arasında pozitif yönlü, olumsuz durumları bildirmeye yönelik tutum arasında ise negatif yönlü anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Örgütsel güven ile dışsal bildirme arasında ise anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Örgütsel güvenin içsel bildirme üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilen basit doğrusal regresyon analizi sonuçları, çalışanların örgütsel güven algılarının içsel bildirme davranışlarını arttırdığına işaret etmektedir. Bununla birlikte çalışanların örgütsel güven algıları arttıkça olumsuz durumları bildirmeye yönelik tutumları olumlu yönde artmaktadır.Service quality is a key determinant of customer satisfaction in the tourism sector, which has a labor-intensive characteristic and is identified as an important source of income in developed economies. The reflection of unethical and illegal actions that realized during the individual and organizational activities aiming to improve the service quality of the organization will negatively affect brand image and business continuity. Employees tend to find solutions within and outside the organization concerning unethical and illegal actions and activities in order to avoid negative situations that may arise as a result to these activities. In this respect, the concept 'whistleblowing' which is defined as the behavior of expressing unethical and illegal events and actions inside or outside the organization, becomes important. However, employees' tendency to report negative situations is influenced by many organizational and social factors within and outside the organization. Since the most important of these factors is the fear of getting fired, the organizational trust level gains importance for the employee's intention to perform whistleblowing. This study aims at determining the impact of organizational trust on whistleblowing intentions. The data were collected through a questionnaire from 568 employees working in five-star hotels in the Belek region of Antalya. The questionnaire consists of questions related to whistleblowing scale, organizational trust scale, and demographic information. The obtained data were described according to frequency, percentage, arithmetic mean and standard deviation values; and relationships between variables were explained by correlation and regression analysis. The results of correlation analysis indicated that while there is a significant and positive relationship between organizational trust and internal whistleblowing, there is a significant and negative relationship between organizational trust and whistleblowing intentions. No significant relationship was found between organizational trust and external whistleblowing. Simple linear regression analysis was used to examine the effect of organizational trust on internal whistleblowing, and the results of this analysis indicated that employees' perceptions of organizational trust increase their internal whistleblowing intentions. Moreover, as the employees' perception of organizational trust increases, their negative attitude towards whistleblowing decreases.