Kültürel Değişim Bağlamında Alevi Toplumunda Türk Halk İnançları (Küçükçekmece İlçesi Örneği)

Abstract

1950'li yıllardan sonra göç olgusu ile birlikte kentleşme, kentlileşme gibi kavramlarla tanışan Alevi bireylerin, kentleşme ve kentlileşme sürecinde yaşadığı kültürel değişimler, Türk halk inançları bağlamında ele alınmış ve incelemeye tabii tutulmuştur. Kültürel ögeler, ortaya çıktıkları sosyal ve fiziki ortamlar içerisinde yaşamlarına devam edebilirler. Sosyal ve fiziki ortamın değişmesi ile birlikte halk inançlarının uygulama alanlarında da bir değişim yaşanarak halk inançlarını etkilemiştir. Bu ortam değişikliğinin doğurduğu sonuçların etkisini en aza indiren etkenlerden biri, göç eden bireylerin aynı semt ve mahallelere göç etmeleri ve hemşericilik duygusuyla ortak hareket etmeleridir. Köydeki sosyal ortamı bir nebze kentte oluşturan bireyler, fiziki çevre karşısında çaresiz kalmışlar ve fiziki çevreye dayalı halk inançlarında değişiklikler ve unutmalar meydana gelmiştir. Bu çalışma, kentte yaşayan Alevi toplumuna ait halk inançlarını belirleyip bu inançların değişimlerini-dönüşümlerini ve genel durumlarını gözler önüne sermek amacıyla hazırlanmıştır. Halk inançlarında yöresel farlılıkların olması ve Alevi toplumunun farklı bölgelere dağılması sebebiyle çalışmamız Küçükçekmece bölgesinde yaşayan Tokatlı Aleviler ile sınırlandırılmıştır. Kültürel değişim bağlamında Alevi toplumunda Türk halk inançlarının değişim-dönüşüm çizgisinin incelendiği bu çalışmada halk inançları üzerinde kentleşmenin etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Kentleşme ile birlikte eğitim olanaklarının ve sağlık olanaklarının artmasının yanı sıra ekonomik faaliyet alanının ve fiziki çevrenin değişmesi, halk inançlarının pratikte ve bilgi düzeyindeki durumunu etkilemiştir. Çalışmanın sonunda toplam 754 halk inancı tespit edilmiştir. 754 halk inancının 100 kadarının fiziki çevre ve sosyal ortam değişikliğinden dolayı yaşatılamadığı tespit edilmiştir. Pratikte karşılığı olan birçok halk inancı yukarıda değinilen sebeplerden ötürü uygulanamazken, pratikte karşılığı olmayan, bilgi düzeyinde varlığını koruyan halk inançları insanların zihninde hala yaşatılmakta ve geçmişe ait bilgiler olarak saklanmaktadır. İnsan psikolojisini derinden etkileyen halk inançlarında yüksek oranda bir değişimin olmadığı saptanmıştır. Anahtar Sözcükler: Alevi, halk inancı, kentleşme, kentlileşme, kültürel değişim

Since 1950th the resettlement cases have begun and with this it has also begun the urbanization, where Alevi people came in touch with urbanized concepts. Within this process of urbanization and urbanized living also the cultural changes came forward, where Turkish people had faith in the context which they could take and had to be studied. Cultural elements came up in social and physical environments and people could still live their life. The change of the social and physical society also changed their faith in practice and affected also their belief. The alteration of this ambiance effect was that all of the people resettled together into the same villages, streets or districts where they moved on together with the same shared feelings. They tried to create the same social surrounding individually in the cities, because against the physical environment they were helpless and also their faith began to change and was also forgotten. This study shows off how the faith of the Alevi-folks changed and was transformed into the cities and lets you know how the general situation was. In the folk´s faith there were regional differences and those were the reasons why the with Tokat Alevi society spread up in different districts and within this study the aim was to demonstrate this and aksi this study is limited area where in Küçükçekmece. Referring to the cultural changes in the Alevi society the Turkish folk´s faith in connection with change and transformation was researched within this study and what effects about urbanization were caused. With the urbanization also the education changed and increased health facilities, economic activities and the physical environment also changed the faith of the folk which was practised and so the level of information increased. 100 of the 754 faith types failed and could not be kept alive because of the physical and social change. In the practice folk´s faith couldn´t be applied as it was mentioned in the previous points above but the knowledge of the folk´s faith was protected for its existence and is still kept alive in the mind of the people as it is a part of the past. The faith of the folk is deeply affecting the human psychology and it has been determined that there were no highly changes. Key Words: Alevi, folk faith, urbanization, urbanized, cultural change,