Samsun Merkez İlçelerde Güneş Enerjisi Santralleri İçin Uygun Alanların CBS İle Belirlenmesi

Abstract

Fosil yakıtların tükenebilirliği ve çevre üzerindeki olumsuz etkileri küresel ölçekte sürdürülebilir ve temiz enerji kaynaklarının kullanımını zorunlu hâle getirmiştir. Bu bağlamda, düşük emisyon oranına sahip, çevre dostu ve yenilenebilir bir kaynak olan güneş enerjisi, enerji üretiminde önemli bir alternatif olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışma, Samsun Şehri özelinde Güneş Enerjisi Santrali (GES) kurulumu için en uygun alanların belirlenmesini amaçlamaktadır. Çalışma sahasını Samsun'un merkez ilçeleri olan Atakum, İlkadım, Canik ve Tekkeköy ilçeleri oluşturmaktadır. Yer seçimi sürecinde; eğim, bakı, arazi örtüsü, yıllık ortalama sıcaklık, solar radyasyon, kara yollarına ve enerji iletim hatlarına mesafe şeklinde sekiz kriter belirlenmiştir. Bu kriterler, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımıyla mekânsal katmanlara dönüştürülmüş, ağırlıklandırmaları ise Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemiyle belirlenerek çok kriterli uygunluk analizi gerçekleştirilmiştir. Sonuçlara göre GES'ler açısından en uygun ilçenin İlkadım olduğu, ilçede 'uygun' ve 'çok uygun' alanların toplam oranının %57,69'a ulaştığı belirlenmiştir. Canik ve Tekkeköy ilçelerinde ağırlıklı olarak 'kısmen uygun' alanlar öne çıkarken, Atakum'da 'çok uygun' alan oranı yalnızca %5,40'ta kalmıştır. Genel olarak saha, %42,11 oranında 'kısmen uygun' sınıfına ait alanlarla temsil edilmiştir. Ayrıca yapılan ölçümlerle, en yüksek solar radyasyon değeri 480 W/m² ile OMÜ'de kaydedilmiştir. Sanayi bölgelerinde gözlenen çatı tipi güneş paneli uygulamaları ise yerel düzeyde güneş enerjisine yönelik farkındalığın giderek arttığını ortaya koymaktadır.The exhaustibility of fossil fuels and their negative effects on the environment have made the use of sustainable and clean energy resources mandatory on a global scale. In this context, solar energy, which is an environmentally friendly and renewable resource with a low emission rate, stands out as an important alternative in energy production. This study aims to determine the most suitable areas for Solar Power Plant (SPP) installation in Samsun City. The study area consists of Atakum, İlkadım, Canik and Tekkeköy districts, which are the central districts of Samsun. During the location selection process; Eight criteria were determined: slope, aspect, land cover, annual average temperature, solar radiation, distance to highways and energy transmission lines. These criteria were transformed into spatial layers with the help of Geographic Information Systems (GIS), and their weightings were determined by the Analytical Hierarchy Process (AHP) method and a multi-criteria suitability analysis was carried out. According to the results, it was determined that the most suitable district in terms of solar power plants is İlkadım, and the total ratio of 'suitable' and 'very suitable' areas in the district reached 57.69%. While 'partially suitable' areas stand out in Canik and Tekkeköy districts, the rate of 'very suitable' areas in Atakum remains at only 5.40%. In general, the field is represented by areas belonging to the 'partially suitable' class at a rate of 42.11%. Additionally, according to the measurements made, the highest solar radiation value was recorded at OMU with 480 W/m². Rooftop solar panel applications observed in industrial areas reveal that awareness of solar energy is increasing at the local level.