İnsanın Anlam Arayışı ve Tasavvufta Seyr U Sülûk

Abstract

Çağımızda insanları etkisi altına alan 'anlamsızlık hissi'nin varlığı tartışmasız kabul edilen bir vakıadır. Bu his, bazı Varoluşçu filozoflar tarafından 'boşluk' olarak da ifadelendirilmektedir. Varoluşçu felsefe, anlam hissini tanımlarken iki temel ayrıma odaklanır. Teist ve ateist yaklaşımlar arasındaki birinci ayrım, fenomenolojik yaklaşımlarla ilgili ayrımın temelidir. Fenomenoloji, anlam hissini bireysel deneyimlere, bilinç düzeyine ve varoluşsal gerçekliğe odaklanarak açıklar; insanın dünyayı algılaması, deneyimlemesi ve anlamlandırması üzerine çalışır. Varoluşçu filozoflar, anlam arayışının insanın varoluşsal doğasından kaynaklandığını vurgularlar. Bu çalışmada varoluşçu filozoflardan Viktor Emil Frankl'ın 'İnsanın Anlam Arayışı' eserinden hareketle yaşadığı bunalım döneminden yola çıkarak ortaya koyduğu düşünceleri tespit etmek ve bu benzeri arayışların geçmişinin aynı zamanda insanın her dönem ve kültür ortamında söz konusu olduğundan hareketle Tasavvuf geleneğindeki seyr u sülûk süreci arasındaki muhtemel bağlantıların incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda tezimiz iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Birinci bölümde varoluşçu felsefe ve Frankl hakkında temel düşüncelere yer verilmiştir. İkinci bölümde ise tasavvuf ilmindeki manevi yolculuğu ifade eden seyr u sülûk ve unsurları açıklanmış ve Frankl'ın anlam arayışındaki yaklaşımlar ile arz ettiği paralellikler üzerinde durulmuştur. Çalışmanın sonucunda Varoluş felsefesi ve tasavvuf, insanın varoluşsal deneyimlerini, anlam arayışını ve içsel gelişimini merkeze alarak kendini anlama ve anlamlandırma çabalarını destekleyen yaklaşımlar olduğu anlaşılmıştır. Her iki disiplinin de insanın fıtratına hitap ederken anlam arayışını, kendini keşfetme sürecini ve ruhsal gelişimini önemseyerek varoluşsal sorunlara, içsel boşluğa ve anlamanın önemine vurgu yaptığı tespit edilmiştir.The existence of the 'sense of meaninglessness' that affects people in our era is an indisputable fact. This feeling is also expressed as 'emptiness' by some existentialist philosophers. Existential philosophy focuses on two fundamental distinctions when defining the sense of meaning. The first distinction between theistic and atheistic approaches forms the basis of the distinction related to phenomenological approaches. Phenomenology explains the sense of meaning by focusing on individual experiences, consciousness, and existential reality; it works on how humans perceive, experience, and make sense of the world. Existentialist philosophers emphasize that the search for meaning arises from the existential nature of human beings. This study aims to identify the thoughts presented by existentialist philosopher Viktor Emil Frankl, based on his work 'Man's Search for Meaning,' starting from the crisis period he experienced, and to examine the possible connections between such similar quests, considering that the past of these searches is also relevant in every period and cultural environment of human beings, by examining the possible connections between the seyr u sülûk process in the Sufi tradition. In line with this purpose, our thesis consists of two sections and a conclusion. The first section presents the fundamental ideas about existential philosophy and Frankl. The second section explains the spiritual journey expressed as seyr u sülûk and its elements in the field of Sufism, and highlights the parallels between Frankl's approaches to the search for meaning. As a result of this study, it is understood that Existential philosophy and Sufism are approaches that focus on understanding and interpreting oneself, existential experiences, the quest for meaning, and inner development. Both disciplines address the search for meaning, the process of self-discovery, and the importance of spiritual growth while emphasizing existential issues, internal voids, and the significance of understanding, catering to the nature of human beings.