İslami Finansal Muhasebe ile Konvensiyonel Finansal Muhasebenin Karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışma, konvansiyonel (geleneksel) finansal muhasebe ile İslami finansal muhasebeyi karşılaştırmaktadır. Çalışmada tanımlayıcı yöntemler ve önemli analitik tarzda metodlar kullanılarak değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışma iki sistem arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları içermektedir. İki sistem de işlemleri kayıt altına alırken benzer veya aynı muhasebe tekniklerini, çift taraflı kayıt yöntemini, muhasebe varsayımlarını, tahhakkuk konseptini, niteliksel özellikleri, işletmenin sürekliliği ve dönemselliği kullanırken, teorik ilkeler, prensipler, teorik felsefe ve dünya görüşü ile uygun, kendi ilkeleri ile, oluşturulan finansal muhasebe standartları açısından farklılıklara sebep olmaktadırlar. Bu nedenle herbirinin kendine has finansman araçları ve benzer olmayan (eşsiz) yasama organları mevcuttur. Yine her iki sistemin de, tüketicileri ekonomik olarak tatmin edecek veya etmeyecek ürün ve hizmetleri mevcuttur. Öte yandan muhasebe ilkeleri dikkate alındığında her iki sistemin de bir varlık olarak kabul edilip edilmeyeceği yönünde farklı ürün ve hizmetleri bulunmaktadır. Bunlara ilaveten her iki system açısından farklılıklara bakıldığında finansal bilgi ihtiyaçları, varlık değerleme metodları, etik kavramı, tarihi maliyet-maliyet esası, varlık teorisi, hazırlanması gereken finansal tablo sayısı, gelir tespiti yaklaşımı açısından farklılıklar bulunmaktadır. Çalışmanın sonucuna göre, islami kurallar altındaki temel işlemler islami ilkelere dayanmaktadır. Bu ilkelerin kökleri finansal işlemlerde anahtar rol olan dini etik, ahlak ve eşitliğe dayanmaktadır. Oysa konvensiyonel muhasebe özün önceliği kavramına izin vermektedir. İslami muhasebe, nispeten konvensiyonel muhasebeye göre daha yeni ve gelişme aşamasında olmasına rağmen muhasebeye, ticarete ve finansa uygulanabilir olan şeriat kurallarının fırsatlarına sahiptir. Ayrıca islami muhasebe sırayla islami banka sistemini ve bir bütün olarak islami ekonomiyi etkisi altına alabilmektedir. Sonuç olarak, islami muasebe ile ilgilenen bilim adamları (islam alimleri) faizden kaçınmak için borçta artış olmaz demişlerdir. Burdan yola çıkarak sonraki araştırmacılar için; 'özellikle enflasyonun olduğu ve dolayısıyla borcun değerinin nispeten azaldığı bir dönemde islami ilkeler borca nasıl yaklaşabilir' bunun farklı araştırmacılar tarafından araştırılması tavsiye edilebilir. Anahtar Kelimeler: Konvensiyonel Finansal Muhasebe, İslami Finansal Muhasebe, Karşılaştırma.This study is comparing Islamic financial accounting with conventional financial accounting. It is a paper review through the descriptive, analytical with a critical analyze manner. It is about the similarities and differences of the two systems. Although the two systems allow same or similar accounting techniques of recording business transactions; double entry bookkeeping system, accounting assumptions and concepts of accruals, qualitative characteristics, and the going concern assumption and periodicity, they are differ in terms of theoretical concepts of doctrines, philosophies and worldview which caused a basic separation for setting financial accounting standards in conformance way to their own principles. Therefore, each one has especial means/modes of financing and unique view of legislature body. They also have different view in the concept of product - goods and services- ; whether they are economically valuable or not to satisfy the consumers and to account for as an asset when the recognition principle is considered. In addition to that the financial information needs, the asset valuation methods, ethical concept, and cost principle – historical cost, entity theory, number of financial statements prepared and income determination approach are also differences among them. According to the findings of the study, the majority transactions under Islamic law are based on unique Islamic principles that has roots in religious ethics, morality and equity which play a key role in financial transactions, whereas at conventional system 'Substance over Form' concept is allowed. Relatively, Islamic financial accounting is new and is under developing stage but has opportunity of Sharia principles which are applicable to accounting, commerce, and finance, and in turn influences Islamic banking system and Islamic economy as a whole. At the end, Islamic scholars say that 'debts do not increase' to avoid interest. As a recommendation, how Islam deals with debts; especially when inflation took place and the value of the debt decreased. This, in the researcher‟s viewpoint, needs an extra research. Keywords: Conventional Financial Accounting, Islamic Financial Accounting, Comparison.