Fındıkta Kseni ve Metakseni: Meyve Tutumu ve Meyve Özelliklerine Etkisi

Abstract

Bu çalışma 2015 ve 2016 yıllarında Fındık Araştırma Enstitüsü (Giresun) deneme bahçelerinde yürütülmüştür. Çalışmada fındıkta tozlayıcı çeşitlerin meyve ve iç özelliklerinde sebep olduğu değişimlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ana çeşit olarak Tombul, Palaz, Çakıldak, Foşa ve Allahverdi; tozlayıcı çeşit olarak ise bu beş çeşide ilave olarak Sivri, Kalınkara ve Yassı Badem kullanılmıştır. Kendileme, kontrol olarak kabul edilmiş, serbest tozlanma ise uygulama olarak değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmada, tozlayıcı çeşitlerin kseni ve metakseni etkisi ile bazı meyve ve iç özelliklerinde değişikliklere sebep olduğu tespit edilmiştir. Uygulamaların karanfilin çotanağa dönüşüm oranı (meyve tutumu) ile çotanaktaki meyve sayısına etkileri oldukça belirgin olmuştur. Kendine uyuşmazlığın göstergesi olarak kendilemede genellikle meyve tutumu ve çotanaktaki meyve sayısı düşük tespit edilmiştir. Açık tozlanma ve karşılıklı tozlanma uygulamaları meyve tutumu ve çotanaktaki meyve sayısının artmasına neden olmuştur. Pomolojik özelliklerde meydana gelen değişimlerin çiçek tozu kaynağının yanı sıra meyve yükü ile de ilişkili olabileceği değerlendirilmiştir. Kendilemede iç oranı ve sağlam iç oranı düşük iken, açık tozlanma ve karşılıklı tozlanma uygulamasında genellikle yüksek tespit edilmiştir. Ayrıca, tozlayıcı çeşitlerin meyve şeklinde değişikliklere sebep olduğu kanıtlanmıştır. Palaz’ın tozlayıcı olduğu uygulamalarda meyve şekil indeksi azalmıştır.