Çeltikte (Oryza Sativa L.) Farklı Somatik Explantlardan Kallus Oluşumunun ve Bitki Elde Etme Potansiyelinin Belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma; çeltikte (Orya sativa L.) somatik explantlardan kallus oluşumu ve bitki elde etme potansiyelinin belirlenmesi amacıyla, OMÜ, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümünde, 2007-2009 yıllarında yürütülmüştür. Araştırmada; İndica (Pusur, Shoni, Kalo-Dhan); Japonica (Dianyu-1, Toyonishiki, Taipe-309) ve Javanica (Aus-38, Baldo, Osmancık-97) çeşitlerine ait bitki, kök, sap, 1.boğum, 2.boğum, 1.boğumarası, 2.boğumarası, 1.yaprak ve 2.yaprak eksplantları kullanılmıştır. Araştırma sonucunda;1) Japonicadan 2740 (Toyonishiki 1377, Taipe-309 733, Dianyu-1 630), Javanicadan 1921 (Aus-38 720, Osmancık-97 678, Baldo 523) ve İndicadan 1023 (Pusur 437, Kalo-Dhan 327, Shoni 259) kallus elde edilmiştir. Bitkiden 977, Kökten 2239, saptan 852, 1.boğumdan 856, 2.boğumdan 368, 1.boğumarasından 318 ve 2.boğumarasından 74 adet kallus elde edilmiştir.2) Japonicadan 170 (Toyonishiki 28, Taipe-309 139, Dianyu-1 3), Javanicadan 32 (Aus-38 6, Osmancık-97 2, Baldo 24) ve İndicadan 193 (Pusur 168, Shoni 25) adet sürgün elde edilmiştir. Bitkiden 28, saptan 228, 1.boğumdan 52, 2.boğumdan 83 ve 1.boğumarasından 4 adet sürgün elde edilmiştir.3) Japonicadan 20 (Taipe-309 20) ve İndicadan 51 (Pusur 41, Shoni 10) adet bitki hasat edilmiştir. Saptan 56 ve 2.boğumdan 15 adet bitki hasat edilmiştir.4) Japonicadan 235 (Taipe-309 235) ve İndicadan 917 (Pusur 638, Shoni 279) adet tohum hasat edilmiştir. Saptan 823 ve 2.boğumdan 329 tohum hasat edilmiştir.5) Hasat edilen tohumların çimlenme oranının % 90 olduğu belirlenmiştir.6) Çimlenen tohumlardan yetiştirilen bitkiler fertil olup, bu bitkilerden tohum hasadı yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Çeltik, Orya sativa L, Kallus-Bitki Oluşumu

This study was conducted at the University of Ondokuz Mayıs, Faculty of Agriculture, Department of Field Crops during 2007-2009 to determine the callus induction and plant regeneration potential from different somatic explants in rice. Whole-plant, root, tiller, first-node, second-node, first-internode, second-internode, first-leaf and second-leaf explants of İndica (Pusur-Shoni-Kalo-Dhan); Japonica (Dianyu-1-Toyonishiki-Taipe-309) and Javanica (Aus38-Baldo-Osmancık-97) genotypes were used as plant material. The results showed:1) Calli numbers obtained from Japonica (Toyonishiki/1377, Taipe-309/733, Dianyu-1/630), Javanica (Aus-38/720, Osmancık-97/678, Baldo/523) and İndica (Pusur/437, Kalo-Dhan/327, Shoni/259) were respectively 2740, 1921 and 1023. Calli numbers obtained from whole-plants, roots, tillers, first-nodes, second-nodes, first-internodes and second-internodes were respectively 977, 2239, 852, 856, 368, 318 and 74.2) Shoot numbers obtained from Japonica (Toyonishiki/28, Taipe-309/139, Dianyu-1/3), Javanica (Aus-38/6, Osmancık-97/2, Baldo/24) and İndica (Pusur/168, Shoni/25) were 170, 32 and 193 respectively. 28 shoots were obtained from whole-plants, 228 from tillers, 52 from first-nodes, 83 from second-nodes and 4 from first-internodes.3) Number of harvested were respectively 20, 41 and 10 for Taipe-309, Pusur and Shoni. Tiller explants gave 56 and second-internodes 15 harvested plants.4) 235 seeds were harvested from Japonica (Taipe-309/235) and 917 from İndica (Pusur/638, Shoni/279). Respectively 823 and 329 seeds were harvested from tiller and second-internodes.5) The germination ratio of harvested seeds were 90 %.6) Plants developed from germinated seeds were fertile and seed harvest were possible.Anahtar Kelimeler: Rice, Orya sativa L, Callus-plant regeneration