Türk Medenî Hukuku İle Mukayeseli Olarak İslam Eşya Hukukunda İntifâ Hakkı

Abstract

Eşya hukuku, insanın nesneyle olan ilişkisinden kaynaklanan hakları inceleyen bir hukuk dalıdır. Aynî haklar olarak isimlendirilen şahsın eşya üzerindeki bu hakları; mülkiyet hakkı ve sınırlı aynî haklar olmak üzere güç ve nitelik açısından iki ana gruba ayrılır. Mülkiyet hakkı, aynî haklar arasında en güçlü olanıdır. Mal sahibine, mutlak sahiplik hakkı verir ve mal üzerinde tam kontrol ve tasarruf yetkisi sağlar. Mülkiyet hakkı, malın kullanımından kaynaklanan tüm menfaatleri elde etme yetkisini içerir ve mal sahibine mal üzerinde en geniş yetkileri sunar. Sınırlı ayni haklar ise mülkiyet hakkının sınırlanmış biçimleridir. Bu haklar, mal üzerinde belirli yetkileri ve kullanım haklarını içerir, ancak tam sahiplik hakkını vermez. Çalışmamızın bel kemiğini oluşturan intifâ hakkı da sınırlı ayni haklar kategorisine dahildir. İntifâ hakkı, mal sahibine, malın kullanımından kaynaklanan menfaatleri elde etme yetkisi sağlar. Ancak mal sahibinin tam mülkiyet hakkını sınırlar ve belirli bir süre veya belirli bir amaca yönelik olarak kullanılabilir. İntifâ hakkı İslam hukukunda mal sahibinin mal üzerindeki menfaatleri elde etme yetkisini ifade eder. Türk medenî hukukunda ise intifâ hakkının hukukî niteliği ve kullanımı farklı yorumlanabilir. Buna göre bazı yorumlarda intifâ hakkı mülkiyet hakkının bir parçası olup, mülkiyet hakkının sınırlarını belirlerken; bazı yorumlarda intifâ hakkı tamamen ayrı bir hak olarak ele alınır. Bu çalışmada intifâ hakkının hukukî niteliği, tanımı, sınırları, kaynakları, hak sahipleri, korunması ve kullanımı gibi konular İslam hukuku ve Türk medenî hukuku özelinde ayrı ayrı incelenmiştir. Her iki hukuk sistemindeki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulmuş ve intifâ hakkının önemi ve değeri üzerinde durulmuştur. Bu şekilde, intifâ hakkının hukukî niteliği ve sağladığı yetkilerin karşılaştırmalı bir değerlendirmesi yapılarak kapsamlı bir anlayış sunulmaya çalışılmıştır.

Property Law is a legal discipline that examines the rights arising from a person's relationship with an object. Its main focus is on the ayni rights, which refer to an individual's rights over property. Ayni rights are divided into two main categories based on the power and nature of the possessed right: ownership rights and limited real rights. Limited real rights are generally divided into two subcategories: those recognizing sole ownership and those recognizing only beneficial ownership. The right recognizing only beneficial ownership is commonly referred to as the right of intifâ. The right of intifâ emerges as a limited real right that grants the owner of a property the broadest powers following ownership rights. This right enables the property owner to enjoy the interests derived from the property's use. While the right of intifâ limits the full ownership rights of the owner, it can be exercised for a specific period or a specific purpose. This study aims to evaluate the legal nature of the right of intifâ and the powers it provides in Islamic law and Turkish civil law by considering various perspectives. The evaluation involves a comparison between the two legal systems, examining the similarities and differences. The analysis includes discussions on how the right of intifâ is interpreted in Islamic law, its relationship with ownership rights, and its limitations. Additionally, the definition, scope, and use of the right of intifâ in civil law are taken into account. Through this approach, a comprehensive understanding of the legal nature and powers provided by the right of intifâ in both legal systems is achieved.