Diz Osteoartritli Hastalarda Farklı Egzersiz Programlarının Ağrı ve Aktivite Üzerine Etkisinin Randomize Kontrollü Çalışması

Abstract

Amaç: Diz OA'li hastalarda quadriseps güçlendirme egzersizlerin etkinliği ile ilgili çok sayıda çalışma olmasına rağmen farklı egzersiz tedavileri ile quadriseps egzersizlerinin karşılaştırıldığı çalışma sayısı sınırlıdır. Biz bu çalışmamızda OA'li hastalarda en uygun egzersiz programını belirleyebilmek için bilateral diz OA'i olan hastalarda 3 farklı egzersiz programının ağrı, denge ve fonksiyon üzerine etkisini araştırmayı amaçladık.Yöntemler: Prospektif, randomize, çift kör olarak gerçekleştirilen çalışmaya Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı polikliniğine Aralık 2009-Mayıs 2010 tarihleri arasında ayaktan başvuran ve American College of Rheumatology (ACR) kriterlerine göre diz OA tanısı almış 60 hasta alındı. Hastalar rastgele 3 farklı egzersiz grubuna ayrıldı Birinci gruba quadriseps güçlendirme egzersizleri, ikinci gruba quadriseps egzersizleri ve postür egzersizleri, üçüncü gruba ise quadriseps güçlendirme egzersizlerine ek olarak denge-koordinasyon egzersizleri verildi. Çalışmayı 55 hasta tamamladı.Hastaların klinik değerlendirilmesinde Western Ontario and McMaster (WOMAC) osteoartrit indeksi, SF-36 genel sağlık ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Berg Denge Ölçeği kullanıldı. Fonksiyonel performans ve mobilite, 30m yürüme zamanı ve kalk-yürü test ile değerlendirildi. Hasta ve hekimin genel sağlık değerlendirilmesi VAS'a göre kaydedildi. Hastaların her iki diz kas güçleri standart pozisyonda el dinamometresi ile ölçüldü. Hastalar aynı hekim tarafında başlangıçta ve 8.haftada değerlendirildi.İstatistiksel analizler için SPSS 15.0 Windows paket programı kullanıldı.Bulgular: Üç egzersiz grubunda da tedavi sonrası tüm klinik parametrelerde anlamlı iyileşme kaydedildi. Sekiz haftalık takip sonrasında grupların karşılaştırılmasında fiziksel performans testleri, hasta ve doktorun genel değerlendirmelerinde fark bulunmadı. Benzer şekilde WOMAC ağrı, WOMAC tutukluk ve WOMAC disabilite skorlarında da anlamlı fark saptanmadı (sırasıyla p=0.884, p=0.448, p=0.760). Beck depresyon ve Berg denge ölçekleri gruplar arasında farklı değildi. SF-36'nın birçok alt parametresinde 3 grupta da anlamlı iyileşme görülürken grupların karşılaştırılmasında fark bulunmadı.Tedavi sonrası Grup 1 ve Grup 2'de her iki diz, fleksiyon ve ekstansiyon kas güçleri istatistiksel olarak anlamlı artış gösterdi ( her biri için p< 0,0001 ). Grup 3'te ise her iki diz ekstansiyonları anlamlı artarken, diz fleksiyon kas gücündeki artış istatistiksel olarak anlamlılığa ulaşmadı. Hastaların sağ diz ekstansiyonları ile hastalık süresi ve fiziksel performansları arasında anlamlı negative ilişki bulundu(sırasıyla p=0.01, p=0.001).Sonuçlar: Çalışmamızın sonuçları literatürle uyumlu olarak quadriseps kas gücünün diz OA'nin semptomları ile yakın ilişkili olduğunu ve quadriseps güçlendirme egzersizlerinin ağrı ve fonksiyonel iyileşmede etkin rol oynadığını göstermektedir. Bizim çalışmamızda quadriseps güçlendirme egzersizlerine denge/koordinasyon veya postür egzersizlerinin eklenmesi ek yarar sağlamadı.

Objective: Although there are a lot of studies about the efficacy of quadriceps strengthening exercises in the patients with knee OA, there are few studies that compare different exercise treatments and quadriceps exercises. In the present study, we aimed to investigate the efficacy of 3 different exercise programs on pain, balance and function in the patients with bilateral knee OA to determine the optimal treatment for OA patients.Methods: 60 patients who applied to Ondokuz Mayıs University Medicine Faculty Physical Medicine and Rehabilitation Department Policlinic between December 2009 and May 2010 and who were diagnosed by knee OA according to American College of Rheumatology (ACR) criterions were included in the study which was performed as prospective, randomized and double blind. The patients were randomly categorized to three groups. To the first group; quadriceps strenghtening exercises, to the second group; quadriceps exercises and posture exercises, and to the third group; balance and coordination exercises in addition to quadriceps strenghtening exercises were given. 55 patients completed the study.In clinical assessment of patients; Western Ontario and Mc Master (WOMAC) Osteoarthritis Index, SF-36 general health scale, Beck depression scale (BDS) and Berg balance scale were used. The functional performance and mobility were assessed by 30 m walking time and foot-up and go test. The general assessment of patient and physician assessment was recorded according to VAS. The both knee muscle strength of patients were measured by hand dynamometer in standart position. The patients were assessed by the same physician at initial and 8.week.For the statistical analysis, SPSS 15.0 for Windows packaged software was used.Results: In all three groups, significant recovery after treatment in all of the clinical parameters was recorded. After a 8-week follow, when the groups were compared, no significant difference was found in terms of performance tests, patient?s and clinician?s general assessments. Similarly, no significant difference was determined in terms of WOMAC pain, WOMAC stiffness and WOMAC disability scores (p=0.884, p=0.448, p=0.760 respectively). Beck depression and Berg Balance Scales were not different between the groups. Whereas significant improvement was seen in 3 groups in most sub parameters of SF-36, no difference was found in comparement of the groups.After treatment, in 1. and 2. group, both knee flexion and extension muscle stength showed a statistically significant increase (p< 0,0001 for each). In the group 3, whereas the both knee extensions significantly increased after the treatment, the increase in knee flexion muscle strength couldn?t reach to statistically significancy. A significant negative correlation was found between right knee extension and pain duration and their physical performance (p=0.01,p=0.001 respectively).Conclusions: In conclusion; the outcomes as compatible with literature, show that the quadriceps muscle strength is affined with knee OA symptoms and quadriceps strengthening exercises play an effective role on the pain and functional recovery. In our study, the addition of balance/coordination or posture exercises to quadriceps strengthening exercises didn?t provide an additional benefit.