Geleneksel Halk Dindarlığı ve Kadın Kimliği (Samsun Merkez Örneği)

Abstract

Araştırmanın konusunu Samsun örneğinde geleneksel halk dindarlığı, ataerkil düşünce yapısı ve toplumsal cinsiyet rollerinin etkisi altında gelişen kadın kimliği oluşturmaktadır. Araştırmada Samsun ilinde kadınların günlük hayatlarında halk inanışlarıının önemini, bu kapsamda mevcut uygulamaların neler olduğunu ve tercih edilmelerinde etkili olan şartları araştırmak ve Samsun'daki dindar kadınların günlük hayatlarındaki geleneksel dinî uygulamalar ile onların toplum içinde edinmiş oldukları kimlik arasındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışma; giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşan bir alan araştırmasıdır. Giriş bölümünde araştırmanın problem durumu, konusu, amacı ve önemi, kapsam ve sınırlılıkları, yöntemi açıklanmıştır. Birinci ve ikinci bölüm araştırmanın kavramsal çerçevesini oluşturmakta, üçüncü bölüm ise görüşmelerden elde edilen bulguların aktarılması ve yorumlanmasından oluşmaktadır. Birinci bölümde farklı yönleri ile dindarlık ve geleneksel halk dindarlığı ele alınmıştır. İkinci bölümde ataerkillik, toplumsal cinsiyet, gelenek ve modernlik bağlamında kadın kimliği tartışılmıştır. Üçüncü bölümde ise; örneklem grubundaki kadınların mülakat sorularına verdikleri cevaplar, geleneksel halk dindarlığı ve kadın kimliği bölümleri olmak üzere iki ayrı alt başlıkta incelenmiş ve yorumlanmıştır. Araştırmanın uygulama aşamasında; Samsun'da ikamet eden 50 kadının oluşturduğu örneklem grubuna, ihtiyaçlar gözetilerek hazırlanan 59 mülakat sorusu yöneltilmiştir. Alınan cevaplar dindarlık, geleneksel halk dindarlığı uygulamaları, evlilik, aile içi ilişkiler, eğitim ve çalışma, sosyal hayat, kadın hak ve özgürlükleri alanlarında düzenlenip yorumlanmış ve araştırmanın sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda kadınların günlük hayatta geleneksel halk dindarlığı uygulamalarına farklı düzeylerde yer verdikleri görülmüştür. Bunun sebebi ise örf ve adetlere bağlılıkla birlikte, kadının toplumda ataerkil düşünce yapısı ve toplumsal cinsiyet rolleri kapsamında anne ve eş rollerini önceleyerek aile içindeki sorunlara çare bulma sorumluluğunu yüklenmesidir. Kadının yüklendiği bu sorumluluklar onun toplumda diğer alanlarda etkin olmasını engellemekte, bu sebeple de kadın kimliğinin toplumda eş ve annelik rolleri ile özdeşleşmesine sebep olmaktadır. Anahtar Sözcükler: Dindarlık, Gelenek, Ataerkillik, Toplumsal Cinsiyet, Kimlik

The research focus on the women identity developing under the effects of public religiosity, patriarchal idea type and gender role in the sample of Samsun people. The study confirms the public religiosity affecting the life, its acceptance level, the historical development and the conditions confecting these practices, determine whereas the women identity with respect to devout women's spiritual practice. The research is a field study, comprise of five chapters. Introduction chapter explains the problem, topic, purpose, limitations and the method. First two chapters constitute theoric framework, and the third chapter interprets the outcomes of the interviews. First chapter analyzes religiosity and the traditional public religiosity in different aspects. Second chapter discuss the women identity in the context of patriarchy, gender, tradition and the modernity. Third chapter interprets the answers of the interviews with women in two titles, traditional public religiosity and the women identity. In the practical part of the research, 50 women living in Samsun were asked 59 pre-formed questions. The answers were evaluated in the context of religiosity, traditional puclic religiosity practice, marriage, internal family affairs, education, social life, women rights and freedom. The outcome of the research shows that women apply many traditional social religiosity practices in daily life. The reason differs from dependence on usages to taking the responsibility to dignify the 'mother' and 'wife' roles to remedy the internal family problems, as part of the patriarchal idea penetrated the public mind and the gender roles. These responsibilities avoid women to be effective in the other social areas as well as making the women identity to be perceived as 'mother' and 'wife'. Key Words: Religiosity, Tradition, Patriarchy, Gender, Identity.