Afganistan Türkmenlerinin Sosyo-kültürel ve Dini Durumu (Mezar-ı Şerif Örneği)

Abstract

Bir milletin tarihi boyunca oluşturduğu maddi ve manevi değerler bütünü olan kültür, yalnızca bir miras değil, aynı zamanda yaşayan bir bellektir. Millet olabilmenin temel şartları dil, din ve ülkü birliğidir. Milletler uzun yıllar sonucunda elde ettiği kültürel değerleri korur, yaşatır ve gelecek nesillere aktarır. Bu şekilde millet olma vasıflarını sürdürür. Geçen son otuz yılını savaş ve iç çatışmalarla geçiren Afganistan, orada yaşayan diğer etnik gruplar gibi Türkmen toplumu da kendine düşeni almıştır. Kültürel miraslar korunamamış ya da yanlış şekilde algılanmaya başlamıştır. Bazı dini değerler kültürel olarak algılanırken kültürel değerler de dinin yerine geçmiştir. Taliban rejimi devrildikten sonra hızla yayılan teknoloji ve medya, Afgan toplumları üzerinde etkisini göstermiştir. Önce Hint dizileri ve daha sonra Türk dizileri televizyonlarda yayınlanırken özellikle geleneksel ve kültürel değerlerin korunmasını zorlaştırmış ya da değiştirmiştir. Afganistan Türkmen toplumunun sosyo-kültürel ve dini yaşayış konuları bu çalışmanın özünü oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Afganistan Toplumunun dini inanç ve yaşayışları, sosyokültürel durumu, kültürün dinin üzerindeki etkisi, modern dünyada kendi gelenek ve kültürlerini ne kadar koruyabildikleri ele alınmıştır. Bu çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında çalışmanın konusu, önemi ve yöntemi anlatılmıştır. Birinci bölümde Afganistan hakkında genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde Afganistan Türkmen toplumun sosyo-kültürel yapısı, konumu ve çalışma alanı olarak belirlenen mezar-ı Şerif hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde ise, Mezar-ı Şerif'te yaşayan Türkmen toplumunun din anlayışı, dini ibadetleri, halk inançları ve halk hekimliği ile ilgili bulgular ele alınmıştır. Öncelikle konuyla ilgili literatür taranıp değerlendirildikten sonra bölgeye gidilip gözlem ve mülakat teknikleriyle birinci elden veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler malzemeler incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Anahtar Sözcükler: Mezar-ı Şerif, Din, Halk inançları, Kültür.Culture, as a set of material and spiritual values that a nation has created through its history, is not only a heritage but also a living memory. The essential requirements of being a nation are language, religion and ideal unity. The nations protects, lived and transmit the cultural values obtained through the years to future generations. In this way it maintains the characteristics of being a nation. Afghanistan that spent its past thirty years in war and internal conflict and the Turkmen society, as other ethnic groups living there, took what they faced. Cultural heritages have not been protected or have been started to be perceived in the wrong way. While Some religious values have been perceived as cultural values, some cultural values have replaced religion. After fall of the Taliban regime, rapidly expanding technology and the media have an impact on Afghan societies. While Indian series first and then Turkish series have been published on television, especşally this situation has complicated the protection of traditional and cultural values or it has changed. The issues of socio-cultural and religious life of Afghanistan Turkmen community constitute the essence of this work. In this study, it is discussed the religion and way of life of Afghan society, socio-cultural situation, the impact of culture on religion, and how they can protect their own tradation and culture in modern world. This study consists of one introduction and three parts. In introduction part, the subject, important and method of study has been discussed. In first chapter, some general information has been given about Afghanistan. In second chapter, some information has been given about the socio-cultural structure of Afghanistan's Turkmen community and Mezar-ı Sharif as a known area of this study. In the third part, it has been discussed findings related to religious understanding, religious worship, folk beliefs and folk medicine of Turkmens living in Mazar-e Sharif. First of all, after consideration of literature on the subject, it has been collected data by observation and interview techniques. And then, the data and materials have been examined and evaluated. Key Words: Mezar-ı Sharif, Religion, Folk Beliefs, Culture.