Ürdün'deki Geçiş Dönemi Âdetleri Üzerine Bir Karşılaştırma (Amman-Samsun Örneği)

Abstract

İnsan, hayatı boyunca kültürel olarak bazı değişimler geçirir. Bu değişimlere halk biliminde 'geçiş dönemleri' denilmekte ve doğum, evlilik, ölüm olarak adlandırılmaktadır. Geçiş dönemlerinden doğum ve evlilik, soyun ve kültürün devamlılığını sağlaması açısından büyük önem taşımaktadır ve bireylerin sosyal yaşama katılma sürecinin başladığı önemli bir dönemdir. Doğum, evlilik ve ölüm pek çok âdet ve inancı kapsayan dönemlerdir. Bu nedenle bu geçiş dönemleri ile ilgili uygulamalar, hem Ürdün'ün, hem de Anadolu'nun her yerinde yoğun bir biçimde geleneklere dayalı olarak sürdürülmektedir. Bu çalışmada hem Samsun, hem de Amman'daki geçiş dönemleri gelenekleri ve törenleri karşılaştırılarak benzer yönlerinden bahsedilmektedir. Ayrıca Samsun ve Amman'ın bazı geleneklerinin geçmişten günümüze kadar devamlılığını gösteren birtakım âdet ve uygulamalar, yaptığımız bu çalışmada gösterilmektedir. Samsun ve Amman'daki doğum, evlilik ve ölüm aşamalarının daha önceki aşamalarına göz atmada yarar görüldüğünden dolayı bu çalışmada geçiş dönemlerinin öncesinde gerçekleşen bütün aşamalar ele alınmıştır. Bu aşamalar, geleneksel kesim ve kentsel kesimde birtakım ortak özellikler göstermektedir. Samsun ve Amman yörelerine göre pek çok farklı ayrıntılı uygulamalar bulunmaktadır. Biz burada bu ayrıntıları bir tarafa bırakarak, geçiş dönemlerinin ortak olan yönlerine değineceğiz.

Human beings in their lives pass through many cultural changes, and those changes in the popular literature are referred to as 'the transitional periods' which consist of birth, marriage, and death. Marriage is one of the sections of the transitional periods which carry a great importance as it allows the cultural continuation keep on. In addition to that, it is an essential period to start engaging individuals to participate in the social life. Birth, marriage and death are a distinguished period in the sense that it contains a lot of customs, traditions, and beliefs. For this reason both in Jordan and in Anatolia, all that concerns the customs applied have all been preserved. In this article we will compare the customs and the transitional period's ceremonies in both Amman and Samsun with the identification of similarities. In addition, we will clarify many ceremonies and customs that show the continuity of some of the customs of birth, marriage and death today in Amman and Samsun. We have introduced all stages and steps ahead of the transitional periods because we found that it is much better to present the pre-birth, pre-marriage and pre-death days in Amman and Samsun. These phases are similar in both rural and urban sectors in Amman and Samsun. There are a lot of details about the wedding day, but we will consider all the common points between Amman and Samsun apart from all those details.