Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi Yer Seçimi

Abstract

Bu tez çalışmasında Samsun ili genelinde katı atık depolama tesisi alanı için alternatif yer seçimi yapabilmek adına Coğrafi Bilgi Sistemleri ortamında Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Yöntemi kullanılarak analiz yapılmıştır. Analiz sürecinde öncelikle Türkiye'de yürürlükte olan kanun ve yönetmelikler incelenerek katı atık depolama tesis alanları için yer seçimi belirlenirken dikkate alınacak faktörler irdelenmiştir. Daha sonra Dünya genelinde ve Türkiye'de yayınlanmış literatürler de incelenerek katı atık depolama tesis alanı yer seçimi için etki edecek faktörler belirlenmiş ve tez çalışması kapsamında bölge koşullarına uygun olanlar analiz için kullanılmıştır. Bu çalışma kapsamında öncelikle demografik veriler irdelenmiş olup daha sonra eğim, bakı, arazi örtüsü, toprak kullanımı, erozyon, jeoloji gibi topoğrafik veriler coğrafi bilgi sistemleri programlarından biri kullanılarak raster veri haline dönüştürülmüştür. Topoğrafik veriler raster veri haline getirildikten sonra katı atık depolama tesisi alanı yer seçimi için kullanılması yasak olan akarsular, dereler, orman alanları, korunacak alanlar ile fay hatları ve yollar raster veri haline getirilmiştir. Korunması gerekli alanlar için kanun ve yönetmeliklerde belirtilen sınırlar dikkate alınarak buffer analizi yapılmış ve sınırlandırmalar yapılmıştır. Bu işlemler sonrasında Analitik Hiyerşi Yöntemi ile kriterler 1'den 9'a kadar sınıflandırılmıştır. Sınıflandırma sonrasında literatür ve yürürlükte mevzuatlar dikkate alınarak faktörler ağırlıklandırılmıştır. Ağırlıklandırılan faktörler ile birlikte coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla bir model oluşturulmuş olup, Samsun ili için katı atık depolama tesis alanı yer seçimi için konumsal analiz yaparak sonuç haritalar elde edilmiştir. Çıkan sonuçlar irdelenerek Samsun İli için katı atık depolama tesisi alanları olabilecek uygun alanlar önerilmiştir.

In this thesis, in order to determine the alternative site selection for the solid waste storage facility area in Samsun province, the analysis has been made by using Analytic Hierarchy Method which is one of the multi-criteria decision making methods in Geographical Information Systems. Analysis of factors to be considered in determining priorities in the process of site selection for landfill space by examining the laws and regulations in force in Turkey are examined. Later ones were used for analysis and examined in accordance with the worldwide published literature in Turkey will influence the choice of location for the landfill area of factors and conditions specified within this thesis. Within the scope of this study, firstly the demographic data were examined and then topographic data such as slope, survey, land cover, land use, erosion, geology were converted into raster data by using GIS software which is a geographic information systems program. After the topographic data has been converted into raster data, rivers, streams, forest areas, protected areas and fault lines and roads that are prohibited to be used for site selection of solid waste storage facilities have been converted into raster data. Buffer analysis was carried out for the areas to be protected by taking into consideration the limits specified in laws and regulations. After these procedures, the criteria were classified from 1 to 9 by Analytical Hierarchy Method. After the classification, the factors were weighted by considering the literature and the legislation in force. With the help of weighted factors, a model was created with the help of geographic information systems, and spatial analysis for solid waste storage facility site location for Samsun province was obtained and result maps were obtained. The results obtained were examined and suitable areas for the site selection areas of the solid waste storage facility suitable for Samsun were proposed.