20-69 Yaş Arası Kadınlarda Meme Kanseri Risk Düzeyleri ile Kanser Taramalarına Yönelik Sağlık İnançları Arasındaki İlişki

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı 20-69 yaş arası kadınlarda meme kanseri risk düzeyleri ile kanser taramalarına yönelik sağlık inançları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Gereç ve Yöntem: Araştırma örneklemini Eylül-Aralık 2024 tarihleri arasında Sinop Atatürk Devlet Hastanesi'ndeki 20-69 yaş aralığındaki 351 kadın oluşturmaktadır. Veriler ''Tanımlayıcı Bilgi Formu'', ''Meme Kanseri Risk Değerlendirme Formu'', ''Meme Kanseri Taramalarında Champion'un Sağlık İnanç Modeli Ölçeği'' kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatiksel değerlendirilmesinde Mann-Whitney U, Kruskal Wallis H testi ve spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Çalışmada etik kurul ve kurum izinleri ile birlikte katılımcılardan yazılı onam alınmıştır. Bulgular: Araştırmadaki katılımcıların yaş ortalamaları 39.08±15.51 olup, Meme Kanseri Risk Değerlendirme Ölçeği toplam puan ortalamaları 134.20±51.29 ve %94.3'ünün düşük risk düzeyinde olduğu görülmüştür. Meme kanseri risk düzeyine göre meme kanseri erken taramalarına yönelik sağlık inançları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır (p>0,05). Risk düzeyleri ile meme kanseri taramalarında sağlık inanç ölçeği alt boyutları arasında; KKMM yararları, KKMM öz etkililiği ve mamografi yararları arasında anlamlı pozitif ilişki, KKMM engelleri, mamografi engelleri ve sağlık motivasyonları alt boyutlarında ise negatif anlamlı ilişki bulunmuştur. Sonuç: Kadınların neredeyse tamamının düşük risk grubunda olduğu ve risk düzeyine göre sağlık inançları arasında bir farklılık olmadığı görülmüştür. Özellikle düşük risk grubundaki kadınların taramalara yönelik sağlık motivasyonlarını arttırma kapsamında girişimler planlanması, sağlık hizmet planlaması ve politikalar kapsamında düşük risk grubundaki kadınların da duyarlılıklarının arttırılmasına yer verilmesi önerilmektedir.Purpose: The aim of this study is to examine the relationship between breast cancer risk levels and health beliefs about cancer screening in women aged 20-69. Materials and Methods: The study sample consisted of 351 women aged 20-69 years who were admitted to Sinop Atatürk State Hospital between September and December 2024. Data were collected using the 'Descriptive Information Form,' 'Breast Cancer Risk Assessment Form,' and 'Champion's Health Belief Model Scale for Breast Cancer Screening.' Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H tests, and Spearman correlation analysis were used for statistical analysis. Written informed consent was obtained from the participants, along with approvals from the ethics committee and institutional approvals. Result: The mean age of the study participants was 39.08±15.51, their total mean score on the Breast Cancer Risk Assessment Scale was 134.20±51.29, and 94.3% were found to be at low risk. There was no significant difference in health beliefs about early breast cancer screening according to breast cancer risk level (p>0.05). A significant positive correlation was found between risk levels and the subscales of the health belief scale for breast cancer screening: BSE benefits, BSE self-efficacy, and mammography benefits; and a negative significant correlation was found between the subscales of BSE barriers, mammography barriers, and health motivations. Conclusion: Conclusion: Almost all women were found to be in the low-risk group, and there was no difference in health beliefs based on risk level. It is recommended that initiatives be planned to increase the health motivation of low-risk women for screening, and that awareness-raising for low-risk women be included in health service planning and policies.