Okul Öncesine Yönelik Hareketli Masal Kitapları İllüstrasyonlarının Tasarımı ve Bir Masal Kitabı Uygulaması

Abstract

Hareketli masal kitaplarının, çocukların bilişsel yetenekleriniolumlu yönde geliştirerek, yaratıcı hayal gücünü zenginleştirip kitapsevgisini oluşturarak, çevresiyle daha kolay iletişim sağlamasınayardımcı olacağı düşünülmektedir. Çocuk gelişimi için bu denli önemliolduğu düşünülen hareketli kitapların illüstrasyon tasarım özellikleriincelenerek örnek bir masal kitabının hazırlanması araştırmanın temelamacını oluşturmaktadır. Bu çalışma; konu ve kullanılan illüstrasyonaçısından Türk kültürüne ait ögeleri içerisinde barındıran bir temayla,okul öncesi dönem çocukları için bir uzman tarafından Türkiye’dehazırlanmış ilk hareketli kitaplardan biri olma açısından da önemliolduğu düşünülmektedir. Araştırmada, 2011-2017 yılları arasında okulöncesi dönem çocuklarına yönelik telif hakkı satın alınıp yayınlananyedi ayrı hareketli masal kitabına yer verilmiştir. Belirlenen hareketlimasal kitaplarından altısı yerli yayınevleri tarafından yayın haklarısatın alınıp Türkçeye çevrilen yabancı kitapları oluşturmaktadır.Yedinci kitap ise, her aşaması Türkiye’de hazırlanmış ve Türk Kültürögelerini içinde barındıran yerli hareketli masal kitabı olarak çalışmayadahil edilmiştir. İllüstrasyon ve hareketli parçalar bakımından iyitasarlandığı ya da tasarım sorunlarının olduğu düşünülen yedihareketli masal kitabının analizi, araştırmaya anlamlı bir boyutkatabileceği düşünülüp çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Araştırmadahilinde tez konusuyla ilgili; yurt içi ve dışı basımlı üç boyutlu hikayekitapları, dergi, makale, yurt içi ve yurt dışı tez, bildiri, kitap ve internetkaynaklarından faydalanılarak veriler elde edilmiştir.Araştırmada; Türkiye’de pek fazla gelişim gösterememiş amayurtdışında oldukça zengin bir tarihi geçmişi olan hareketli masalkitaplarının yapımı ve illüstrasyon tasarım özellikleri incelenmektedir.Bu doğrultuda, araştırmanın sonucunda üç boyutlu ve hareketli birmasal kitabı hazırlanmıştır. Araştırmacı tarafından tasarlanan hareketlive 3 boyutlu masal kitabının grafiksel olarak iç ve dış yapı tasarımözelliklerinin, okul öncesi çocukların düzeyine uygunluğu, araştırmacıtarafından belirli ölçütler dikkate alınarak geliştirilen uzmandeğerlendirme formu ile tespit edilmiştir. Bu kapsamda iki GrafikTasarım alan uzmanının görüşlerine başvurularak, tasarlanan masalkitabının iç yapı özelliklerini “tema, konu, kahramanlar, plan ve üslup”açısından ve dış yapı özelliklerini “kitabın boyutu, sayfa düzeni, harfler,illüstrasyonlar ve kapak (kâğıt, cilt)” açısından uygun değil, birazuygun, uygun ve tamamen uygun şeklinde değerlendirmeleriistenmiştir. Alan uzmanları tarafından yapılan değerlendirmeninsonucu, tasarlanan hareketli ve 3 boyutlu masal kitabının grafikselolarak iç ve dış yapı tasarım özelliklerinin okul öncesi çocuklarındüzeyine uygun olduğunu ve tasarım açısından güvenilir sonuçlarverdiğini göstermiştir. Hareketli masal kitapları, okul öncesi dönemçocuklarının hem bilişsel hem de fiziksel gelişimlerine olumlu anlamdakatkı sağlayacağı, ayrıca eğitim ve öğretim için ideal interaktif birmateryal olacağı elde edilen bulgularla belirlenmiştir.