Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Duygusal Gelişim Açısından Değerler Eğitimine İlişkin Algıları

Abstract

Bu araştırmanın amacı, değerlerin ediniminde sınıf öğretmenlerinin sosyalduygusal gelişim açısından oynadığı rolü, öğretmenlerin görüş ve gözlemlerine dayanarak incelemektir. Bu doğrultuda, öğretmenlerin değerler eğitimine ilişkin yaklaşımlarını sosyal-duygusal gelişim bağlamında derinlemesine analiz etmek hedeflenmiştir. Araştırmada, nitel araştırma yöntemi benimsenerek sınıf öğretmenleriyle yapılacak görüşmeler ve sınıf içi gözlemler yoluyla veriler toplanmış ve değerlendirilmiştir. Araştırmanın amaçlarına uygun olarak belirlenen ölçütler doğrultusunda toplam 30 öğretmenle bireysel görüşmeler yapılmıştır. Ayrıca, öğrenci davranışlarının doğal bağlamında gözlemlenebilmesi amacıyla 8 farklı sınıfta gözlem tekniği kullanılarak öğrenci gözlemleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplamak amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen ve toplam 15 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Buna ek olarak, sınıf içi uygulamaları doğrudan gözlemleyebilmek amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen gözlem kayıt formu da veri toplama sürecinde kullanılmıştır. Araştırma kapsamında sınıf öğretmenleriyle birebir görüşmeler ve öğrenci gözlemleri yoluyla elde edilen nitel verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu analiz sürecinde verilerin düzenlenmesi, kodlanması, temalandırılması ve modellenmesinde MAXQDA nitel analiz yazılımı kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, sınıf öğretmenleri tarafından en fazla önemsenen değer 'saygı'dır. Değerlerin önemsenme nedeni, 'her şeyin temeli' olarak görülmesidir. Değer kazandırma sürecinde ise sınıf öğretmenleri en fazla rol oynama yöntemini kullandıklarını belirtmişlerdir. Değerin kazanıldığını gösteren en iyi işaret, o değerin davranışa dönüşmesi olmakla beraber ölçülmesinde ise en fazla gözlem kullanılmasıdır. Sosyal ve duygusal gelişime yönelik ise sınıf öğretmenleri sınıflarında en sık drama çalışması yaptıkları üzerinde durmuşlardır. Değer eğitimi, kişilerin sağlıklı ilişkiler kurmasını kolaylaştırmaktadır. Sınıf öğretmeni ifadelerinde sosyal medyanın değer eğitimini olumsuz yönde etkilediği görülmüştür. Ayrıca değer eğitimi, sosyal ve duygusal gelişim açısından da sağlıklı ilişkiler kurmaya yardımcı olmaktadır. Sınıf öğretmenlerinin çoğu değer eğitimi için özel bir plan yapmamaktadır ve okullardaki uygulamalar doğrudan öğretmenlere bağlıdır. Ailenin bu süreçteki önemi ise çocuğun gelişimindeki en kritik dönemde ailenin yanında olmasından kaynaklanabilir. Yeni programda değer eğitimine yeterince yer verildiğini belirten sınıf öğretmenleri, sosyal duygusal gelişim açısından değer eğitimine yönelik aile eğitimi yapılması ile aile desteğinin alınması şeklinde önerilerde bulunmuşlardır.This research aims to examine the role of primary school teachers in terms of social-emotional development in the acquisition of values, based on teachers' opinions and observations. In this context, the study seeks to analyze teachers' approaches to values education within the framework of social-emotional development in depth. Adopting a qualitative research design, data were collected and evaluated through primary school teacher interviews and observations. In line with the criteria determined according to the research objectives, individual interviews were conducted with 30 teachers. In addition, to observe student behaviors in their natural context, student observations were carried out in 8 different classrooms using observation techniques. A semi-structured interview form developed by the researcher, consisting of 15 questions, was used for data collection. Furthermore, an observation record form, also developed by the researcher, was utilized to observe classroom practices directly. The content analysis technique analyzed the qualitative data obtained through one-onone interviews with teachers and student observations. During this process, MAXQDA qualitative analysis software was employed to organize, code, theme, and model the data. The findings revealed that the most emphasized value by primary school teachers is 'respect,' which they consider to be 'the foundation of everything.' In the process of value acquisition, teachers reported that they most frequently used role-playing methods. The clearest indication that a value has been acquired is its transformation into behavior, while observation is the most common method used to assess it. With regard to social and emotional development, teachers highlighted that they most often used drama activities in their classrooms. Values education facilitates the establishment of healthy relationships. Teachers' statements also indicated that social media negatively affects values education. Moreover, values education contributes to social and emotional development by supporting the ability to build healthy relationships. Most teachers reported that they do not prepare a special plan for values education, and school practices depend directly on teachers themselves. The importance of the family in this process is attributed to its presence during the most critical period of the child's development. Teachers also noted that values education is sufficiently included in the new curriculum. As suggestions, they emphasized the necessity of family education and family support for values education in terms of social-emotional development.