Amasya Çevresinde Bir Yükseklik Gradiyenti Boyunca Yayılış Gösteren Yaprak Döken ve Dökmeyen İki Türde (Quercus Petraea (Mattuschka) Liebl. Subsp. Iberica (Steven Ex Bieb.) ve Arbutus Andrachne L.) Azot ve Fosfor Rezorbsiyonu

Abstract

Bu çalışmada Yassıçal Tepe (Amasya ili; 1148 m)'de bulunan birisiAvrupa-Sibirya (Quercus petraea subsp. iberica), diğeri Akdeniz (Arbutusandrachne) fitocoğrafik bölgesine ait iki simpatrik yayılış gösteren türde yıllık Nve P dinamikleri, bir yükseklik gradiyenti boyunca yaprak rezorbsiyon verimliliğive yeterliliği, fenolojik gelişim fazları ve Grime stratejileri araştırılmıştır.Her iki türde de N ve P içerikleri yaprağın gelişimine, türün fenolojikdurumuna göre değişim göstermektedir. A.andrachne'de ise yüksek LMAdeğeri, düşük SLA değeri, düşük N ve P konsantrasyonları, yüksek N ve Piçerikleri bulunmuştur. Yüksek LMA yapısal karbon bileşiklerinin seyreltme etkisisonucu düşük besin elementi içeriklerine neden olur. Çalışmada diğer herdemyeşil türlere göre, A. andrachne için bulunan N rezorbsiyon kullanım verimliliğideğerleri yüksek bulunmuştur. P rezorbsiyon kullanım verimliliği değerleri isedüşük bulunmuştur. Q. petraea subsp. iberica'da için bu durumun tersigözlenmiştir. Toprak azot ve fosforunun değerleri ile rezorbsiyon verimliliğiarasındaki ilişkiler türlere göre değişiklik gösterebilmektedirler.Yapraklardaki N ve P içeriği, N ve P rezorbsiyon kullanım verimliliğininkontrolünde etkilidir.Besin elementi alıkonma süreleri (MRT), A. andrachne'de daha yüksekbulunmuştur. Bu da türün kısıtlı mineral element konsantrasyonuna sahipolduğunu göstermektedir. Yüksek besin elementi alıkonma süreleri sayesindebitki N ve P kayıplarını en aza indirgemektedir.Sonuç olarak potansiyel olarak yavaş gelişen A. andrachne'de düşükham N konsantrasyonu, düşük SLA değeri, düşük nisbi gelişme oranı, uzunyaprak ömrü bulunmuştur, bu da düşük net fotosentetik kapasitenin olduğunugöstermektedir. Potansiyel olarak hızlı gelişen Q. petraea subsp. iberica'dayüksek ham N konsantrasyonu, yüksek SLA değeri, yüksek nisbi gelişme oranı,kısa yaprak ömrü bulunmuştur, bu da yüksek net fotosentetik kapasiteninolduğunu göstermektedir.Toprağın suyla doygunluğu rezorbsiyonu etkilemektedir. Suyladoygunluğun fazla olduğu 600m'de N ve P rezorbsiyon kullanım verimliliğiyüksek bulunmuştur.Yükseklik gradiyenti rezorbsiyonu etkilemektedir. Çalışmamızda her ikibitkide de N ve P rezorbsiyon kullanım verimliliği ve yeterliliği yükseklikgradiyenti boyunca, istatistiksel yönden önemli farklılık bulunmuştur. Sonuçolarak bitkilerde yüksekliliğin değişmesiyle rezorbsiyon verimliliği ve yeterliliğideğişebilmektedir.Her iki tür arasında ve türlerin bireyleri arasında, N ve P içerikleri, spesifikyaprak alanı, N ve P rezorbsiyon kullanım verimliliği ve yeterliliği yönündenbireyler arasında değişim gösterebilmektedir.Senesens öncesi yapraklardaki N ve P içeriğinin miktarı ile senesensdöneminde yeni yaprak oluşturabilme kapasitesi rezorbsiyon kullanımyeterliliğini etkilemektedir.Anahtar Kelimeler: Rezorbsiyon Kullanım verimliliği, Rezorbsiyon kullanımyeterliliği, Spesifik Yaprak Alanı, Besin elementi alıkonma süresi, Azot, Fosfor,Arbutus andrachne, Quercus petraea subsp. ibericaIn this study, annual N and P dynamics, leaf resorption efficiency andproficiency along an elevational gradient, phenological growth phases andGrime strategies in two sympatric species, which one of them belonging toEuro-Siberian region (Quercus petraea subsp. iberica) and the other belongingto Mediterranean phytogeographical region (Arbutus andrachne) occurred inYassıçal Tepe (Amasya province; m a. s. l 1148 m) were investigated.N and P contents of two species change due to leaf growth phases andphenological growth stages. High LMA, low specific leaf area (SLA) values andhigh N and P contents were found in A. andrachne. High LMA causes lownutrient contents as a result of the dilutive effect of structural carboncompounds. N resorption efficiency values for A. andrachne were high ascompared to the other evergreen species, whereas P resorption efficiencyvalues were low as compared to the other evergreen species. The oppositetrend holds true for Q. petraea subsp. iberica. The interactions betweenresorption efficiency and soil factors change due to species.Leaf N and P contents were effective on the control of N and P resorptionefficiency.Mean residence time (MRT) was higher in A. andrachne due to the lownutrient contents of this species and this provides the restriction of plant N andP losses.Low N concentration, low SLA values, low relative growth rate and longleaf longevity in potentially slow-growing A. andrachne indicates low netphotosynthetic capacity. However, high N concentration, high SLA values, highrelative growth rate and short leaf longevity in potentially fast-growing Q.petraea subsp. iberica indicates high net photosynthetic capacity.Water content of soil is effective on leaf resorption. The highest watercontent was found at 600 m and the highest N and P resorption efficiencieswere found at 600 m for both species.Leaf resorption was remarkably changed along the elevational gradient.There were statistically significant differences between two species along theelevational gradient in terms of N and P resorption efficiency.Both inter- and intra- specific differences were observed with respect to Nand P contents, SLA and N and P resorption efficiency.N and P contents of presenescent leaves and the capacity of theproduction of new leaves were quite effective on resorption proficiency.Key Words