Şehiriçi Yollardaki Akıllı Kavşaklarda İkilem Bölgesi Sınırlarının Araştırılması

Abstract

Akıllı sinyalize kavşaklar trafik akışına duyarlı olarak yeşil ve kırmızı sürelerini dinamik bir şekilde ayarlayarak trafik yönetimini optimize eden sistemlerdir. Ancak bu sistemlerin sağladığı esneklik , kararsızlık bölgesi (dilemma zone) adı verilen bir güvenlik problemini de beraberinde getirmektedir. Kararsızlık bölgesi özellikle kavşağa belirli bir hızla yaklaşan sürücülerin sinyal değişim anında durmaları mı yoksa geçmeleri mi gerektiği konusunda karar vermekte zorlandıkları mesafeyi ifade etmektedir. Akıllı sinyalizasyon sistemleri trafik hacmini ve akış hızını sürekli analiz ederek yeşil ışık sürelerini değiştirebilmektedir. Ancak sinyal sürelerinin öngörülemezliği sürücülerin kararsızlık bölgesinde beklenmedik tepkiler vermesine ve bu bölgedeki güvenlik risklerinin de artmasına neden olabilmektedir. Bu çalışmada Trabzon ve Çorum İlindeki akıllı sinyalize kavşaklar incelenerek sürücü davranışları, sürücülerin sarı ışıkta durma ve geçme kararları, durma çizgisine olan mesafenin uzunluğu, kavşak geometrisi, kavşak kollarındaki şerit sayısı vb. gibi parametreler ile ikilem bölgesi ilişkisi araştırılmaktadır. Çalışma sonucunda elde edilen farklı bağımsız değişkenlerle lojistik regresyon analizi yapılarak 2 farklı model önerisi geliştirilmiştir. İlk modelde yeşil süredeki bir birimlik artışın kararsız geçişleri % 5,7 oranında artırdığı, Şerit 1'de bulunmanın kararsız geçişleri %16,5 artırdığı ve Şerit 3'de bulunmanın ise kararsız geçişleri % 35 oranında artırdığı tespit edilmiştir. İkinci modelde ise araçların durma çizgisine olan mesafeleri arttıkça sürücülerin durma olasılığı anlamlı biçimde artmaktadır. Kavşağa olan mesafenin her bir birim artışının durma olasılığını yaklaşık %7,6 oranında artırdığı belirlenmiştir. Sonuç olarak bulunulan şerit , yeşil süre ve durma çizgisine olan mesafe kararsız geçişlerde en büyük etkiye sahiptir.Intelligent signalized intersections are systems that optimize traffic management by dynamically adjusting green and red light durations in response to traffic flow. However, the flexibility provided by these systems also brings with it a safety issue known as the dilemma zone. The dilemma zone refers to the distance at which drivers approaching an intersection at a certain speed struggle to decide whether to stop or proceed when the signal changes. Intelligent signalization systems continuously analyze traffic volume and flow speed to adjust green light durations. However, the unpredictability of signal durations can cause drivers to react unexpectedly in the dilemma zone, thereby increasing safety risks in this area. In this study, intelligent signalized intersections in Trabzon and Çorum provinces are examined to investigate the relationship between driver behavior, drivers' decisions to stop or proceed at a yellow light, the length of the distance to the stop line, intersection geometry, the number of lanes on the intersection arms, and other parameters, and the dilemma zone. Using the different independent variables obtained from the study, a logistic regression analysis is conducted to develop two different model proposals. In the first model, it was found that a one-unit increase in the green time increased indecisive crossings by 5.7%, being in Lane 1 increased indecisive crossings by 16.5%, and being in Lane 3 increased indecisive crossings by 35%. In the second model, it was determined that as the distance of vehicles from the stop line increases, the probability of drivers stopping increases significantly. It was found that each unit increase in the distance to the intersection increases the probability of stopping by approximately 7.6%. In conclusion, the lane, green phase duration, and distance to the stop line have the greatest influence on indecisive transitions.