Kırmızı Baş Lahanada (Brassica Oleraceae L. Var. Capitata Subvar. Rubra) Anter Kültürü Yoluyla Saf Hatların Eldesi

Abstract

Ülkemizde kırmızı baş lahana yetiştiriciliğinde kullanılan hibrit çeşitlerin tümü, yurt dışından ithal edilmektedir. Türkiye'de yerli hibrit kırmızı baş lahana çeşit ıslahına yönelik çalışmalara yeni başlanmıştır. Bu sebze türünde hibrit çeşit ıslahında, kısa sürede homozigot saf hatların elde edilmesinde biyoteknolojik yöntemlerin kullanımı büyük bir önem taşımaktadır. Bu çalışmada bazı kırmızı baş lahana genotiplerinde anter kültürü yoluyla homozigot saf hatların elde edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, kırmızı baş lahana çeşitlerinde çiçeklenme döneminde tek çekirdekli mikrosporları içeren tomurcuklar (2-3 mm) toplanmış; 2,4-D, NAA, Glutamine, Serine, Gümüş Nitrat, IAA, BAP ve farklı sakkaroz konsantrasyonlarını içeren MS ve B5 ortamlarına aktarılmıştır. Çalışma sonucunda; kullanılan kültür ortamı, sakkaroz konsantrasyonu ve genotipin, androgenesis üzerine önemli düzeyde etkili olduğu belirlenmiştir. Zencibaş çeşidinde, 30g/l sakkaroz içeren MS ortamında en iyi embriyogenesis ve bitkicik eldesi sağlanmıştır. Integro F1, Cabellero F1, Bt Sivri çeşitlerinde ise anter kültürü tekniği başarılı olmamıştır. Bu çalışma ile kırmızı baş lahana çeşit ıslahı programında anter kültürü tekniğinin pratikte kullanımı yönünden bir başlangıç adımı atılmıştır. Gelecekte, anter kültüründe rejenerasyon yeteneği yüksek olan protokollerin oluşturulması ve farklı kırmızı baş lahana genotiplerinin anter kültürüne yatkınlık durumlarının belirlenmesi ile homozigot saf hatların geliştirilmesi hedeflenmektedir.All of the hybrid cultivars that used in red head cabbage cultivation in Turkey are imported from abroad. Local hybrid breeding studies in red head cabbage have just started in Turkey. The use of biotechnological methods has great importance in the hybrid breeding in terms of obtaining homozygous inbred lines in a short period. The aim of this study was to obtain homozygous inbred lines by anther culture in some red head cabbage genotypes. For this purpose, buds (2-3 mm) contain the late unicellular stage for microspore culture were collected from plants at the initial stage of flowering were transferred to MS and B5 media containing 2,4 D, NAA, Glutamine, Serine, Silver Nitrate, IAA, BAP and different sucrose concentrations. At the end of the study the culture medium, sucrose concentration and genotype were found significantly important on androgenesis. Among the genotype, Zencibas cv. produced the best result with a combination of MS medium+30 g/l sucrose for embryogenesis and plantlet initiation. The anther culture technique was not successful on Integro F1 and Cabellero F1 varieties. In this study, take the first step to use the anther culture technique in the red head cabbage breeding program. In the future, it is aimed to establish protocols with high regeneration ability in anther culture, to determine the tendency to anther cultures of different red head cabbage genotypes and to develop homozygous inbred lines.