Biyostimülanlar ile Birlikte Biochar'ın Toprak Kalitesi ve Triticum Aestivum L. Verimliliği Üzerine Etkisi

Abstract

Yoğun tarımsal toprak işleme ve tehlikeli kimyasallar kullanarak tarımsal üretimi artırma çabaları, toprakların bozulmasına yol açmış ve bu durum sürdürülebilir toprak yönetiminin gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Toprak bozunumu, biyoçar ve çevre dostu gübreler gibi birçok yöntemle giderilebilmektedir. Bu çalışmada, biyoçar ve iki farklı biyostimulanın çeşitli dozlarda birlikte uygulanması araştırılmış ve biyoçar ile biyostimulanın birlikte etkisinin buğday verimini ve toprak kalitesini artırdığı hipotezi öne sürülmüştür. Sera ortamında, Aralık 2023 ile Nisan 2024 arasında, tam randomize desen kullanılarak, biyoçarlı ve biyoçarsız üç dozda iki farklı biyostimulan tipi (asidik ve alkali) ile sadece biyoçar ve kontrol grubu incelenmiştir. Bu uygulamaların etkisini değerlendirmek için %95 güven düzeyinde (α=0.05) varyans analizi ve en düşük anlamlı fark (LSD) kullanılmıştır. Toprak kalite indeksini (SQI) 21 toprak parametresinden hesaplamak için standart skorlama indeksi (SSI) ve analitik hiyerarşi süreci (AHP) kullanılmıştır. Ayrıca, minimum veri setini (MDS) seçmek için temel bileşen analizi (PCA) kullanılmış ve MDS kullanılarak SQI de belirlenmiştir. Sonuçlar, biyoçar ile birlikte her iki biyostimulandan %10 dozda uygulanmasının buğday verimini (ekofertile®- 1.592 ve microfertile®- 1.582 t ha-1) önemli ölçüde artırdığını ortaya koymuştur. Ve, kullanılan yöntem ne olursa olsun, toprak kalite indeksi, biyoçar ve ekofertile® kombinasyonunda (%10 ve %15 önem seviyesinde) en yüksek seviyede bulunmuştur. Ayrıca, tane verimi ile SQI arasında güçlü bir pozitif korelasyon gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, biyoçar ve biyostimulanların birlikte kullanımı buğday verimini artırmış ve toprak kalitesini iyileştirmiştir.The necessity for sustainable soil management arose as a result of soil degradation caused by intense agricultural soil cultivation, which employs hazardous chemicals to increase production. Soil degradation can be remedied by many methods, such as using biochar and environmentally friendly fertilizers. This study investigated the combined application of biochar and two distinct biostimulants in varied doses, with the hypothesis that synergy between biochar and biostimulants increases wheat productivity and soil quality. In a greenhouse, three doses of two distinct biostimulant types (acidic and alkaline), both with and without biochar, as well as sole biochar and control were examined using a completely randomized design from December 2023 to April 2024. Analysis of variance and least significant difference (LSD) at 95% confidence level (α=0.05) were used to assess the impact of these treatments. Standard scoring function and analytical hierarchy process were used to calculate the soil quality index (SQI) from 21 indicators. Moreover, principal component analysis (PCA) was used to select a minimum data set (MDS) and SQI was also determined using MDS. The results revealed that the combination of biochar with either of the biostimulants at 10% dose improved wheat productivity (ekofertile®_ 1.592 and microfertile®_ 1.582 t ha-1) significantly. And, the soil quality index, regardless of the method employed, was significantly highest in the combination of biochar and ekofertile® (10% and 15 %). Also, strong positive correlation was noticed between grain yield and SQI. Consequently, the use of biochar and biostimulants together increased wheat productivity and improved soil quality.