Küresel Dünya'da ve Türkiye'de Çocuk İşçiliği: Uluslararası ve Ulusal Yasal Düzenlemeler ve Ampirik Göstergeler

Abstract

Özellikle uluslararası ekonomik ilişkilerin çok geliştiği küresel bir Dünya'da kalkınma yolundaki bir ülke için gelecek nesile yani çocuklara yapılacak toplumsal-kültürel-ekonomik yatırımlar çok önemlidir. Oysa çocuk işçiliği toplumların dokusuna zarar verebilir ve güçsüzleştirebilir, hatta ekonomik büyüme ve yoksulluğun azaltılması için gerekli insan sermayesini yok edebilir. Bu nedenle ekonomik ve her türlü sömürüye tabi kalan, ağır çalışma koşullarına itilen ve hatta sadece oyun oynaması gereken çocukların sadece çalışma sürecine itilmesi çocukların ruhsal ve fiziksel olarak gelişmesini engellemekte ve söz konusu toplumun geleceği büyük bir tehlike altına girmektedir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), 2002 yılında 12 Haziran gününü "Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü" olarak kabul etmiştir. Dünya üzerinde tehlikeli ve kötü işlerde çalışan milyonlarca "saflığın ve kusursuzluğun simgesi olan" çocuğun durumlarına dikkat çekmek üzere her yıl 12 Haziran'da, önceden belirlenen farklı bir temayla çocuk işçiliğinin ve sömürüsünün önlenmesi amacıyla toplumsal duyarlılığı geliştirmeye yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Çocuk işçiliği ve çocuk haklarına yönelik bu duyarlılık Dünya genelinde 12 Haziran ve ülkemiz özelinde 23 Nisan Çocuk Haftası ile sınırlı kalmakta, yılın geri kalan günlerinde çalışan çocuklar yine gündem dışına itilmektedir. Biz bu çalışmada Dünya'da ve Türkiye'de çocuk istihdamına ve çocuk işçiliğine yönelik uluslararası ve ulusal yasal düzenlemelere genel hatlarıyla değindikten sonra konuyla ilgili ampirik verileri ortaya koymaya çalışacağız. Bu bağlamda da öncelikle tehlikeli ve sömürüye dayalı çocuk işçiliğine derhal son verilerek, çocukların oyun ve ücretsiz eğitim haklarına kavuşturularak bilgi ve yeteneklerinin geliştirip toplumsal yaşama özgüvenleri gelişmiş bireyler olarak katılmaları gerektiği vurgulanacaktır.