Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler

Abstract

Dünyada ergen sigara içme prevalansı % 15-60 arasında olup; erişkinlerin % 80'i 18 yaşından önce sigaraya başlamaktadır. "Sigarasız toplum" hedefine ulaşmada sigaraya başlamanın önlenmesi anahtar rol oynamaktadır. Bu çalışmada, halkın büyük çoğunluğunun sigara üretimiyle uğraştığı Samsun ili Tekkeköy ilçesindeki ilköğretim öğrencilerinde (6., 7. ve 8. sınıflar) sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. İkibinbeş yılı Nisan ayında ilçedeki 1666 ilköğretim öğrencisine sigara içme, etkileyen faktörler ve sigara içmenin etkileri konusundaki bilgi düzeyleri ile ilgili soruları içeren anket formu uygulanmış; bulguların karşılaştırılmasında bağımsız gruplarda t testi, ki-kare testi ve lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Yaş ortalaması 13.2 1.0 yıl olan öğrencilerin %48.3'ü kız, %51.7 'si erkek olup; sigaraya başlama yaşı 9.5 3.0 yıl olarak saptanmıştır. Sigara içme prevalansı %11.8 olarak bulunmuş ve sigara içme oranlarının yaş yükseldikçe arttığı belirlenmiştir (p0.0001). Tek değişkenli analiz sonucunda erkek öğrencilerin (%17.7) kızlara (%5.7) göre (p0.0001); sigara içen öğrencilerin annesinin, yakın arkadaşlarının ve aynı evde yaşadıkları kişilerin de içmeyenlere göre daha yüksek oranda sigara içtikleri bulunmuştur (p0.01, p0.0001, p0.05). Sigara içmeyen öğrenciler, sigara içenlere göre daha fazla oranda sigaranın sağlığa zararlı olduğunu belirtmişlerdir (p0.05). Lojistik regresyon analizi sonucunda da cinsiyet (Erkek: OR2.77, GA1.86- 4.12); yaş grubu (Ondört yaş ve üstü: OR2.21, GA1.37-3.55), yakın arkadaşın (OR3.24, GA2.07- 5.08) ve annenin sigara içmesi (OR1.84, GA1.20- 2.83) ile öğrencinin sigara içme sıklığı arasında anlamlı ilişki bulundu. Sonuç olarak, sigara içme alışkanlığında aile bireyleri ve yakın arkadaşların rolü olduğu belirlenmiş olup; bu konuda risk grubu olan ilköğretim öğrencilerine yapılacak eğitsel çalışmaların aile, okul ve sosyal aktivite alanlarını içermesi gerektiği kanısına varılmıştır.

Throughout the world, the prevalence of adult smoking varies between 15- 60%, and 80.0% of adults begin to smoke before the age of 18 years. The key factor in achieving a smoke-free community is to prevent smoking initiation. The aim of this study is to determine the prevalence of smoking and the affecting factors in primary school students (grades 6, 7 and 8) in Tekkeköy (a county town of Samsun), where the majority of the population is involved with tobacco farming. In April 2005, 1,666 primary school students were given a questionnaire about smoking, affecting factors and knowledge level about smoking. The t test in independent groups, chi- square test and logistic regression analysis were used to compare the data. Of the students, 48.3 %were female and 51.7 % were male. The mean age of the study group was 13.2± 1.0 years. The prevalence of smoking was found to be 11.8 % and the mean age of smoking initiation was 9.5±3.0 years. It was observed that the prevalence of smoking increased with age (p<0.001) and the prevalence was higher in boys than girls (17.7% vs. 5.7%, p<0.0001). The mothers, close friends and other smokers in the home of smokers were smoking more than those of the non-smokers (p<0.01, p<0.0001, p<0.05). The proportion of non- smoker students who stated that smoking was hazardous to health was higher than that of smoking students (p<0.05). It was also determined accord- ing to logistic regression analysis that factors such as sex (Male: OR2.77, GA1.86-4.12), age group (age &#8805;14 years: OR2.21, GA1.37-3.55), close friends (OR3.24, GA2.07- 5.08) and maternal smoking (OR1.84, GA1.20- 2.83) were significantly associated with increased smoking prevalence. In conclusion, it was determined that the roles of family members and close friends were very important in students‘ smoking habits. It is considered that, while planning anti-smoking education for students at risk, the target group should include family members and others sharing the same social environ- ment as the students.