Arazi topografyasına bağlı olarak bazı sebzelerde no3- ve no2- kapsamının değişimi

Abstract

Bu çalışmanın amacı arazi topografyasına bağlı olarak bazı sebzelerin NO-3 ve NO-2 kapsamlarındaki değişimi incelemektir. Bu amaçla Giresun iline bağlı Merkez ve Bulancak ilçe köyleri, Şebinkarahisar ilçesi köy ve mahallelerinden arazilerin üst, sırt ve etek pozisyonlarından 54 karalahana, 27 marul, 27 ıspanak ve 18 baş lahana olmak üzere toplam 126 taze sebze örneği alınmıştır. Örnekler arazilerin her topoğrafik pozisyonundan 3’er paralel olmak üzere tesadüfi olarak 22/10/2003 tarihlerinde alınmıştır. Alınan sebze örneklerinin arazi topografyasına bağlı olarak NO-3 ve NO-2 kapsamlarındaki değişim incelenerek insan sağlığı açısından durumları değerlendirilmiştir. Örneklenen köylerde arazilerin etek pozisyonlarında yetiştirilen karalahana, marul, ıspanak ve başlahanada NO-3 birikimi, arazilerin üst pozisyonlarda yetiştirilen sebzelere göre daha fazla bulunmuştur. Bahçeli köyü hariç diğer bütün köylerin tüm topoğrafik pozisyonlarında yetiştirilen karalahana ortalama NO-3 içeriği yönünden insan sağlığı açısından riskli bulunmuştur (300 mg NO-3 kg-1, TM). Biroğul köyünün bütün pozisyonlarında yetiştirilen marul, Avutmuş ve Bağlar köyünün bütün pozisyonlarında yetiştirilen ıspanak, Yedi kardeş köyünün sırt ve etek pozisyonlarında yetiştirilen sadece başlahana NO-3 içerikleri yönünden riskli bulunmuştur. Alınan sebzeler NO-3 birikimi yönünden karalahana marul ıspanak başlahana şeklinde sıralanmıştır. NO-2 içeriği bakımından karalahana ve başlahana WHO’ya göre düşük (1mg kg-1,TM) olup insan sağlığı açısından riskli bulunmamış, marul ve ıspanak ise yüksek ve riskli bulunmuştur.

The objective of this study was to investigate the variation of NO-3 and NO-2 contents in some vegetables depending on topography. For this purpose, a total of 126 fresh vegetable samples were randomly collected from 54 black cabbage, 27 lettuce, 27 spinach and 18 head cabbage plants with three replicates in each topographic position (upland, backslope and footslope parts) in the villages of Bulancak and Şebinkarahisar and the central districts of Giresun province, on October 22, in 2003. The variations in NO-3 and NO-2 contents of these vegetables were determined and evaluated for human health. NO-3 accumulation values in black cabbage, lettuce, spinach and head cabbage grown in footslope position were found to be higher than those of plants grown in upland and backslope positions. The average NO-3 contents of the black cabbages grown in the all topographic positions of the locations, except Bahçeli village, were found to be hazardous to human health (>300 mg NO-3 kg-1, TM). Lettuce grown in all topographic positions of Biroğul village, spinach grown in all topographic positions of Avutmuş and Bağlar villages, head cabbage only grown in backslope and footslope positions of Yedikardeş village were found to be risky in terms of their NO-3 contents. According to their NO-3 accumulation, the vegetable samples were ordered as; black cabbage > lettuce > spinach > head cabbage. While NO-2 contents in black cabbage and head cabbage were found to be low and harmless to human health according to WHO (<1mg kg-1, DM), NO-2 contents in spinach and lettuce were found to be high and hazardous.