Çok Kriterli Değerlendirme ile Ankara Güvenç Havzası’nda Erozyon Risk Tahminlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Ankara Güvenç Havzası’nın coğrafi bilgi sistemi (CBS), uzaktan algılama (UA) ve istatistik yaklaşımlar kullanarak çok kriterli değerlendirme ile erozyon risk sınıflarının belirlenmesi ve haritalanmasıdır. Çalışma havzası yaklaşık 17.3 km2’lik bir alanı kapsamaktadır. Erozyon risk sınıflarının belirlenmesi amacıyla havzada toprak erozyonunun meydana gelmesinde etkili olan yedi adet parametre (bünye, toprak derinliği, yağış, arazi kullanımı, yükseklik, eğim ve bitki örtüsü) ve bu parametrelere ait alt kriterler dikkate alınmıştır. Parametrelere ait veriler için çalışma alanının 1:25000 ölçekli sayısal temel toprak haritası ve topografik harita kullanılmıştır. Arazi kullanımı-arazi örtüsünün ve bitki örtüsünün belirlenmesi amacıyla Landsat 7 uydu görüntüsünden yararlanılmıştır. Parametrelerin önceliklerinin belirlenmesinde analitik hiyerarşik süreç (AHS) tekniği, alt kriterlerin önceliklerinin belirlenmesinde ise Z-Skor istatistik analizi tekniğinden faydalanılmıştır. Nihai olarak ise dört sınıftan oluşan erozyon duyarlılık sınıflarının belirlenmesinde doğrusal kombinasyon tekniği kullanılmıştır. Elde edilen analiz sonuçlarına göre havzanın % 45.9’unun çok şiddetli erozyon riskini taşıdığı belirlenmiştir.

The aim of this study is to determine erosion risk classes and to generate their map in Ankara Güvenç Basin using geographic information system (GIS), remote sensing (RS) and statistical approaches with method of multi-criteria decision-making. Basin covers about 17.3 km2. In order to determine erosion risk classes, seven criteria (texture, soil depth, precipitation, land use, elevation, slope and vegetation) that influence the occurrence of soil erosion, and sub-criteria of that seven criteria were taken into consideration. 1:25000 scale digital soil map and topographic map were used. In addition to that, Landsat 7 satellite images were used to generate the land use and vegetation cover map. Analytical hierarchy process (AHP) technique was used to determine the priorities of the each criteria while, the Z-score statistical analysis technique was used to determine the priorities of the sub-criteria. Finally, linear combination technique was used to determine classes of erosion risk. According to the obtained results, 45.9% of the basin area was identified as under high erosion risk.