Kalkınma ve Kadın İlişkisi Bağlamında "Aile Eğitim Programının" Eleştirel Bir Değerlendirmesi

Abstract

Günümüzde "kadın", "toplumsal cinsiyet" ve "aile" konularının, giderek daha fazla "kalkınma" sorunsalı ile ilişkili olarak ele alınmaya başlandığı söylenebilir. Dünya Bankası'nın 2012 Kalkınma Raporu buna güçlü bir örnek oluştururken, Türkiye'de de Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından hazırlanan Aile Eğitim Programı (AEP) bu çerçevede değerlendirilebilir. Beş ayrı alt bölümden oluşan AEP, bu çalışmada kadın ve kalkınma tartışmaları ile ilişkili olarak özellikle iktisat bölümüne odaklanılarak ele alınmıştır. Bu çalışmada AEP'in ana akım "Kalkınmada Kadın- WID" yaklaşımının neoliberal dönemdeki bir uygulaması olduğu ileri sürülmüştür. Programın ana niteliğinin ailenin neoliberal kapitalist kalkınmanın gereksinimleri doğrultusunda dönüştürülmesi olduğu vurgulanmıştır. Bununla birlikte programın eğitim materyallerinde hâkim olan aileci ve piyasacı yaklaşım, eşitsiz ev içi iş bölümü ve mevcut toplumsal cinsiyet rollerini gerek aile içinde gerekse de piyasada verili eşitsiz koşullarda kadının piyasayla daha derinden ilişkilenmesini önererek, yeniden üretmektedir. Böylelikle AEP'in ev içinde ve ev dışında kadınların yükünü daha da arttıracağı, kadını patriarkal kapitalist sistemin baskılarına daha fazla maruz bırakacağı ortaya konulmuştur.

It can be point out that "woman", "gender" and "family" issues are increasingly put in the centre of the development discussions. While one of the most remarkable examples is World Bank's Development Report (2012), FEP which is prepared by The Ministry of Family and Social Policy, must be considered as another example. In this paper, FEP which consists of five sub divisions is addressed in the context of woman and development discussions focusing especially on the economy division of this programme. It is argued that FEP is a neoliberal application of mainstream Woman in Development Approach (WID). It is stated that the main characteristic of the programme is to constitute the family in accordance with the necessities of neoliberal capitalist development. Besides that, the family market oriented approach, which is dominant in training books of programme, reproduces unequal division of domestic labour and given gender roles suggesting that women should be deeply integrated to the market in current unequal conditions in household as well as in market. Thus it is showed that FEP makes women overburdened inside and outside of household, and subjugates women to more oppressions of patriarchal capitalist system.