Muhibbî Dîvânı’nda Değerli Taşlar

Abstract

Eski çağlardan beri her dönemde renkleri, parlaklıkları ile in-sanoğ lunun dikkatini çeken değerli taş lar, zaman içerisinde bazen eşya yapılırken bazen hastalıklara dermân aranırken ba-zen de mekânlar ve insanlar süslenirken kullanılmıştır. Güzellere ve güzelliklere kayıtsız kalmayan klasik Türk edebi-yatı da değerli taşlara kapılarını açmış, şâirler başlıcaları akîk, dür, elmâs, kehribâr, lâciverd, la’l, mercân, yâkût, zümürrüd vb. olan bu taşlardan gerçek anlamlı kullanımlarda tespih, mü-hür gibi eşya veya yüzük, küpe, taç gibi takı ya da aksesuar malzemesi olarak bahsetmiş; ama özellikle mecazî anlamlı kul-lanımlarda sevgiliye ait güzellik unsurlarını dile getirirken ve âşığın bazı âşıklık hallerini ifade ederken etkili anlatım sağlaya-bilmek için yararlanmışlardır.Bu çalışmada, Muhibbî Dîvânı üzerinden yola çıkılarak de-ğerli taşların oluşumları, nerelerden çıkarıldıkları, çeşitleri, yararları, zararları, taşlar çerçevesinde oluşmuş bazı inanışlar gibi farklı özellikler üzerinde durulmuş, Muhibbî Dîvânı’ndan ilgili beyitlere yer verilerek hem taşlarla ilgili genel bilgiler ve-rilmeye hem de pâdişâh şâirler içerisinde 4100’den fazla şiirle en çok şiire sahip olan Kanûnî Sultân Süleymân’ın divanında bu taşları nasıl kullandığı gösterilmeye çalışılmıştır

Since ancient times, in each period the precious stones that attracted the attention of human beings with their co-lours and brightness have been used in the course of time, sometimes for the healing of diseases, and sometimes they were used to decorate places and people. Classical Turkish literature, which is usually mentioned beauties and pulch-ritude has opened another its idea to those precious stones. These stones are used to explain a real meaning purpose such as cornelian, pearl, diamond, amber, azure, garnet, coral stones, ruby emerald into rosary, stamp, or ring, ear-rings, crown and kind of accessories but these stones especially used when explaining beloved's beauty edges and used to express a metaphorical description from those who is being in the situation of loving.In this study, according to the explanations presented in Muhibbi's Divan about the formation of these precious stones, their origins, types, benefits, harms and some beli-efs that are trusted from them has been mentioned. Based on the explanation from Muhibbi's Divan, it described the relationship between general information about these pre-cious stones and their relationship to the way they were used based on Sultan Suleiman the Magnificent's Di-van, who also owns the most poems written with more than 4100 poems.