İşçi Tasarruflarının Sermayeye Aktarılması: Türkiye ve Devlet Yatırım Bankası Örneği

Abstract

1960'ların baslarından 1980'lerin ortalarına kadar olan dönem zarfında, Türkiye'de isçi tasarrufları üretken sermaye yatırımlarında önemli bir rol almıstır. Isçi tasarruflarına biçilen bu rol dönemin kamu finansman politikalarının ruhunu tasımaktadır. Bu çalısmada belirtilen dönemde Türkiye'de isçilerin tasarruflarına el konularak üretken sermayeye aktarıldıgı vurgulanacaktır. El koyma ve aktarım süreci Devlet Yatırım Bankası'nca yönetilmistir. Bu dogrultuda; ilgili kurumların raporları ve bilançoları incelenip niceliksel veriler derlenmistir. Ayrıca bu süreç ile ilgili yasal metinler de analiz edilmistir. Sonuç olarak; isçi tasarrufları iki kez yadsınarak/olumsuzlanarak finans sermayeye konu edilmistir. Isçi tasarrufu yadsınarak sosyal güvenlik kurumlarında para sermaye haline gelmistir. Bu para sermaye daha sonra Kamu Iktisadi Tesebbüsleri'nin bedenine yerlesmistir. Bu yerlesme iki yoldan gerçeklesmistir: Birinci ve dolaylı yol, Kamu Iktisadi Tesebbüsleri'nin finansmanına katılan kamu bankaları aracılıgıyla gerçeklesirken ikinci ve dogrudan yol ise para sermayenin Kamu Iktisadi Tesebbüsleri'ni finanse eden Devlet Yatırım Bankası aracılıgıyla yerlesmesidir.

In particular the period from the early 1960s to the mid-1980s, worker savings in Turkey has taken an important role in productive capital investment. In this period, the role attributed to the worker savings is congruent with the public finance policy. It is argued in this study that savings of workers in Turkey were transferred to productive capital by appropriating them. Appropriation and transfer process was managed by the State Investment Bank. In this respect; through examining reports and balance sheets of the relevant institutions quantitative data are collected. The legal texts concerning this process are also analyzed. Consequently, through double negation, savings of the workers were subjected to financial capital. Labor savings through negation has become money capital in the hands of social security institutions. That money capital was then embodied in the state-owned enterprises. The embodiment was performed in two ways: in the first and indirect way, through public banks participating in the financing of state-owned enterprises and in the second and direct way through the financing of the state-owned enterprises by the State Investment Bank.