“(Hastalıkta) Bulaşıcılık Yoktur” Hadisinin İsnad ve metin açısından tahlili

Abstract

(Hastalıkta) bulaşıcılık yoktur ibaresini içeren hadisler, erken dönemlerden itibaren akla aykırı bulunarak ya da Hastalıklı olan sakın sıhhatlilerin yanına sokulmasın ve Cüzzamlıdan arslandan kaçar gibi kaçın gibi hadis rivayetlerine ters düştüğü ifade edilerek tenkid edilen hadis rivayetlerindendir. İhtilafül-hadis edebiyatının önemli kaynaklarından Tevilu Muhteliful-Hadisinde İbn Kuteybe, (ö.276/879) bu hadisleri açıklarken bulaşıcılık kavramını ikiye ayrırarak izah etmiş; veba gibi hastalıkları, kendi zatıyla bulaşıcı olanlar ve cüzzam gibi hastalıkları da kokusu vb. bulaşıcı olup zatında bulaşıcılık bulunmayanlar şeklinde tasnif ederek bu itirazlara cevap vermiştir. Ancak hicri üçüncü asrın tıp âlimlerinden Ebubekir er-Râzînin (251/865-313/925), vebayı da cüzzamı da bulaşıcı hastalık olarak vasıflandırmış olması Hz. Peygamberin bu beyanının nasıl anlaşılabileceği hususunda bizi araştırma yapmaya sevketmektedir. Bununla birlikte; İbn Kuteybenin ilgili hadislerdeki bulaşıcılık kavramının hastalığın sirayeti yerine uğursuzluğun sirayeti anlamına geldiğine işareti de (Sirayet) bulaşıcılık (????) ifadesindeki muradı anlama çabamızı daha da derinleştirmemizi gerektirmektedir. Çalışmamızda öncelikle, Kütüb-i Sitte kaynaklarında (Hastalıkta) bulaşıcılık yoktur (?? ????) beyanıyla nakledilen hadislerin her bir tarîkinin isnad tahlili gerçekleştirilecek ardından da metin tahlili yöntemiyle bu beyanı ile Rasulullahın (sas) muradının ne olduğu tartışılacaktır.

Hadiths which mentions that "there is no contagion" has been criticised because of its externally contradictory content in the face of reason and also other hadith narrations. Ibn Qutayba (d.276/879), in his monumental work on mukhtaliful-hadith which is Tawilu Mukhtalifil-Hadith, clarified the meaning of this hadith by dividing diseases into two: Communicable diseases like plague and non- communicable diseases like leprosy. However, Abu Bakr ar-Râzî (b.251/865-d.313/925) who is a prominent medical scholar of third century AH, accepts both plague and leprosy as a communicable disease. These different approachs to the contagion affects the perception on "there is no contagion" (لَا عَدْوَى َ) narrations and directs us to focus on these narrattions. In our study first of all, the isnad of each hadith variant which is narrated within the al-Kutub al-Sittah will be examined, then secondly the meanings of these narrations will be clarifed by performing text analysis. At the end of the study, the results which is obtained during the study will be presented.