Çankırı-Eldivan Karataşbağı deresi havza arazi kullanım-arazi örtüsündeki değişim ve toprak özellikelri

Abstract

Bu araştırma, Türkiye'nin İç Anadolu bölgesi Çankırı ili, Eldivan ilçesi ve 40 38M0 20' K, 33 36'-33 25' D koordinatlarında yer alan Karataşbağı Deresi havzasında yapılmıştır. Eğimli bir arazi yapışma sahip yöre geçmiş yıllarda doğal yapının çeşitli nedenlerle bozulması sonucu 1961 yılına kadar gelen sel ve taşkınlar tarım arazilerini ve yerleşim alanlarını su altmda bırakmış can ve mal kaybına neden olmuştur. Bu olayların önüne geçilebilmesi amacıyla havzada ıslah çalışmalarına başlanılmıştır. Araştırmanın amacı, 1961-2006 yılları arasında havzanın ıslah çalışmaları sonucu geçmişteki ve günümüzdeki arazi kullanım ve arazi örtüsündeki değişmelerin ortaya konulmasının yanı sıra havza genel toprak özelliklerinin incelenmesidir. Araştırmada çalışma alanının 1955 ve 2006 yıllarına ait topografik, jeolojik ve meşcere haritaları ile iklim verileri kullanılmıştır. İnceleme sonucuna göre 1955 yılında % 14.5 olan karaçam ormanlık alanlar % 35.8'e artarken, bozuk baltalık, bozuk karaçam ve tarım alanlarında sırasıyla % 5.7, 1.8 ve 15.8 oranlarında azalma olmuştur. Ayrıca havzanın topraklarının fiziksel, kimyasal ve morfolojik özellikleri incelenmiş ve toprak taksonomisine göre Entisol ve Inceptisol ordosunda sınıflandırılmıştır.

This study was conducted in the Karataşbağ River Basin located Eldivan district of çankırı province found on Central Anatolia of Turkey and coordinated between 40° 38'-40° 20' N and 33° 36'-33° 25' E. The study area consists of various topographic features. Hilly and rolling physiographic units are particularly common in the study area. Due to high slope degree and misuse and mismanagement of fragile natural structure of the study area, severe soil erosion and landslide had been occurred which leads to economical and ecological destruction on agricultural areas and settlements until 1961. After this phenomenon, basin was rehabilitated and reforested between 1961 and 2006. The main objective of this study was to investigate changing of land uses and land covers and to compare current conditions of the basin with project results that were performed in 1961-2006 and to determine some soil properties of the basin. Stand relating to 1995 and 2006, geological and topographical maps and climatic data were used in this study. According to results, while forest area covered 14.5 % of the total area in 1955 was increased (35.8 %), degraded coppice, degraded blackpine and agricultural lands were decreased 5.7, 1.8 and 15.8% respectively. Besides, physical, chemical and morphological soil properties were determined and soils were classified as Entisol ve Inceptisol. In addition to, according to the study results, some suggestions were also given to sustain unique ecosystem considering water, soil, climate, land use characteristics and to provide guidance for planner or decision makers.