Sebze Üretimini Tehdit Eden Viral Hastalık Etmeni: Domates lekeli solgunluk virüsü (Tomato spotted wilt virus – TSWV)

Abstract

Domates lekeli solgunluk virüsü (Tomato spotted wilt virüs - TSWV), son yıllarda Dünya çapında sera ve açık alanda üretimi yapılan birçok sebze türünde önemli verim kayıplarına neden olmaktadır. TSWV, Dünya çapında kültür bitkilerinde en fazla ekonomik öneme sahip ilk 10 virüs arasında yer almaktadır. Bu virüs, Bunyaviridae familyası içinde yer alan ve bitkilerde enfeksiyon oluşturan Tospovirus cinsinin tip üyesidir. TSWV, 80-110 nm çapında küresel partiküllere sahiptir ve partikül %5 nükleik asit (RNA), %70 protein, %20 lipit ve %5 karbonhidrat içermektedir. Bu virüsün konukçu çevresinin oldukça geniş olması ve Dünya çapında yayılması, enfeksiyondan kaynaklanan önemli ürün kayıpları ve trips vektörleri ile mücadelede zorluklar nedeniyle TSWV ekonomik önemini korumaktadır. Bu makalede TSWVnin morfolojik özellikleri, konukçuları, belirtileri, bulaşma ve yayılma yolları, coğrafi dağılımları, ekonomik önemi ve mücadelesi hakkında bilgiler sunulmuştur.

The disease caused by Tomato spotted wilt virus (TSWV) has caused heavy crop losses in a wide variety of field- and greenhouse-grown vegetable around the world in recent years. Currently, TSWV ranks among the top 10 most economically important plant viruses worldwide. The virus is the type member of tospoviruses (genus Tospovirus), plant-infecting genus in the family Bunyaviridae. Virions are 80120-nm polymorphic particles and virion composition is 5% nucleic acid, 70% protein, 5% carbohydrate and 20% lipid. The continuing economic importance of TSWV is a result of its worldwide distribution and wide host range; the significant crop losses resulting from infection; and the difficulty in managing the trips vectors. The present review focuses on morphology, hosts, symptoms, means of movement and dispersal, geographical distribution, economic impact and control of TSWV.