Horoz ibiği'nin (Amaranthus sp.) yem verimi ve bazı özellikler yönünden bazı yazlık ürünlerle karşılaştırılması üzerine bir araştırma

Abstract

Samsun ekolojik koşullarında yemlik horoz ibiği çeşitlerinin, yem verimi yönünden bazı yazlık ürünlerle karşılaştırılmasının incelendiği bu araştırma, 1996 ve 1997 yıllarında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nde yürütülmüştür. Denemede, A. mategazziamts türüne ait beyaz tohumlu D-337, A. cruentus türüne ait siyah tohumlu D-338 horoz ibiği, AS-503 ve Vniimk-8931 adlı ayçiçeği (Helianthus annuus L.), Karadeniz Yıldızı adlı mısır (Zea mays L.), Rox adlı sorgum (Sorghum vulgare L.) ve Gözde-80 adlı sudan otu (Sorghum sudanense L.) çeşitleri kullanılmıştır. Denemede ekim, birinci yıl 30 Mayısta, ikinci yıl 7 Haziranda yapılmıştır. Ot için hasat, süt olum döneminde yapılmıştır. Yılların ortalaması olarak en yüksek yaş ot verimi Vniimk-8931 (4463.0 kg/da), en düşük yaş ot verimi ise D-338 (837.7 kg/da) çeşidinden alınmıştır. En yüksek kuru ot verimi Gözde-80 (912.5 kg/da), en düşük ise D-338 çeşidinden (220.5 kg/da) elde edilmiştir. En yüksek ham protein ve ham kül oranlan D-338 çeşidinde (sırasıyla, % 12.8 ve 17.1) saptanmıştır. Ham selüloz oranı bakımından en yüksek değerler Gözde-80 ve D-337 çeşitlerinde (sırasıyla, % 26.0 ve 25.5), en düşük değer ise D-338 (% 17.8) çeşidinde belirlenmiştir. Samsun koşullarında ot verimi ve bazı özellikler bakımından diğer çeşitlerle yakın değerlere sahip olan horoz ibiği, gelecek için umut vaat eden, yemlik ve yemeklik olarak değerlendirilebilen çok amaçlı bir bitkidir. Ülkemiz için yeni bir bitki olan horoz ibiği ile ilgili daha çok araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca, denemede yer alan diğer çeşitlerle karışık ekimlerine ve elde edilen ürünlerin farklı şekillerde işlenmesine yönelik çalışmalar da yapılmalıdır.

This study at which two Amaranthus varieties were compared with some of the summer crops in terms of feed yield under Samsun ecolocigal conditions, was carried out at Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü in 1996-1997. In this study, two Amaranthus varieties (white coloured D-337 of A. mategazzianus species black coloured D-338 of A. cruentus species), two sunflower varieties AS-503 and Vniimk-8931, one sorghum variety (Karadeniz Yıldızı), one sorghum variety (Rox), one sudan grass variety (Gözde-80) were used. Sowing was made on 30th May in first year of the study and on 7th June in second year of the study. According to the average values of 2 years highest green forage yield was obtained from Vniimk-8931 (4463.0 kg/da) and lowest green forage yield was obtained from D-338 (837.7 kg/da). In terms of hay yield while Gözde-80 had higher value (912.5 kg/da), lowest value was for D-338 (220.5 kg/da). According to the average values of 2 years, D-338 variety had highest crude protein and crude ash ratios (12.8 and 17.1 %, respectively). Highest crude fiber ratios were for Gözde-80 (26%) and D-337 (25.5%), lowest ratio was for D-338 (17.8%). Amaranthus, could be used as food and feed, had near values in terms of herbage yield and some characters, to compare the other crops used in the study. For that reason, we have full of hopes for future.lt is necessery more researchs about amaranthus, because it is a new crop in Turkey.