Samsun koşullarında bazı fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin tane verimi ve verimle ilgili özellikler bakımından karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışma bazı fasulye genotiplerinin tane verimi ve verimle ilgili özellikler bakımından karşılaştırılması amacıyla 2002 ve 2003 yıllarında Samsun koşullarında yapılmıştır. Tarla denemeleri Şansa Bağlı Bloklar deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak düzenlenmiştir. Araştırmada dört fasulye çeşidi (Yalova-5, Şahin-90, Karacaşehir-90 ve Yunus-90) ve iki populasyon (Amerikan Çalı ve İğdır) olmak üzere altı fasulye genotipi kullanılmıştır. Araştırmada iki yılın ortalamalarına göre ekimden çiçeklenme başlangıcına kadar geçen sürenin 41.33-49.83 gün, çiçeklenme periyodunun 23.50-64.83 gün, hasat olgunluk süresinin 99.17-120.00 gün, bitki boyunun 24.55-72.28 cm, ilk bakla yüksekliğinin 6.90-12.65 cm, ana dal sayısının 1.27-1.92 adet/bitki, bakla sayısının 7.21-13.45 adet/bitki, bakla uzunluğunun 8.40-10.61 cm, baklada tane sayısının 3.24-6.06 adet/bakla, 100 tane ağırlığının 17.78-52.88 g, bitki sap ağırlığının 2.03-8.18 g/bitki ve bitki başına tane verimlerinin 4.56-14.90 g/bitki arasında değiştiği tespit edilmiştir. En yüksek dekara tane verimleri ise Yunus-90 (231.62 kg/da) ve Şahin-90 (186.03 kg/da) çeşitlerinden elde edilmiştir. Yunus-90 çeşidi diğerleri ile kıyaslandığında çiçeklenme periyodu ve hasat olgunluk süresi bakımından daha uzun bir süreye ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle Samsun şartlarında Yunus-90 ve Şahin-90 çeşitlerinin mümkün olduğunca erken ekimlerinin daha iyi olabileceği sonucuna varılmıştır.

This study was conducted to compare of some common bean genotypes for seed yield and yield related characteristics under Samsun conditions during 2002 and 2003 years. Field trials were arranged jn Randomized Complete Block Design with three replications. Six genotypes, four registered common bean cvs. (Yalova-5, Şahin-90, Karacaşehir-90 and Yunus-90) and two bean populations (Amerikan çalı and İğdır), were used in the study. According to the means of combined two year, it was determined that means varied from 41.33-49.83 days from sowing to first flowering, 23.50-64.83 days for flowering period, 99.17-120.00 days for seed harvest maturity, 24.55-72.28 cm for plant height, 6.90-12.65 cm for the first pod height, 1.27-1.92 branches/plant for the number of primary branches, 7.21-13.45 pods/plant for pods number per plant, 8.40-10.61 cm for pod length, 3.24-6.06 seeds/pod for seeds number per pod, 177.78-528.75 g for 100 seeds weight, 2.03-8.18 g/plant for plant straw weight and 4.56-14.90 g/plant for plant seed yield. The highest seed yields per hectare were obtained from Yunus-90 (2316.2 kg/ha) and Şahin-90 (1860.3 kg/ha), respectively. Yunus-90 needs longer time for flowering period and seed ripening when compared with the others. For this reason, it was concluded that early sowing of Yunus-90 and Şahin-90 as soon as possible would be better in Samsun conditions.