Samsun ve Amasya koşullarında ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma

Abstract

Ekmeklik buğday çeşitlerinin yüksek tane verimi yanında kullanım amacına uygun kalite kriterlerine de sahip olması istenir. Bu çalışmada ekmeklik buğday hatlarının verim ve bazı kalite özellikleri saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmada 2 kontrol çeşit ve 23 adet hat kullanılmıştır. Denemeler 2003-2004 yetişme sezonunda Samsun ve Amasya lokasyonlarinda Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada tane verimi, bitki boyu, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı ve Zeleny sedimantasyon değeri incelenmiştir. Samsun lokasyonunda tane verimi 165.0-381.0 kg/da arasında değişirken, Amasya lokasyonunda 228.8-547.3 kg/da arasında değişmiştir. En yüksek verim 4, 7, 8, 22 ve 24 nolu hatlardan elde edilmiştir. Bin tane ağırlığı ve hektolitre değerleri Amasya lokasyonunda daha yüksektir. Sedimantasyon değeri her iki lokasyonda da 40.7 mi iken protein oranı Amasya'da daha yüksektir. Tane verimi ve kalite özellikleri iyi olan hatlar çoklu lokasyonda denenecektir. Verim ve kalite kriterlerinin Samsun lokasyonunda daha düşük olması yetiştirme sezonu boyunca düşen yoğun yağış sonucu bitkilerin yatması ve hastalık epidemisi nedeniyledir.

Bread wheat cultivars should have both high yield potential and some quality criteria in accordance with using targets. The aim of this study was to determine to yield and quality characters of bread wheat genotypes. Two control cultivars and 23 bread wheat lines were used the trial. Experiments were conducted in Samsun and Amasya ecological conditions during 2003-2004 growing season. The experiment was arranged a Completely Randomized Block Design with four replications. Data on yield, plant height, 1000 kernel weight, test weight, protein content and Zeleny sedimentation were recorded; Grain yield in Samsun was between 1.65-3.81 t ha{-1} while it was determined as 2.28-5.47 t ha{-1} in Amasya. The highest grain yields were obtained from lines no 4, 7, 8, 22 and 24. 1000 kernel weight and test weight in Amasya were higher than those in Samsun. While protein content was higher in Amasya, Zeleny sedimentation was 40.7 ml in both locations. The lines that have high grain yield and quality traits will be tested in the multi-location trials. Yield and quality traits were lower in Samsun because of lodging and wheat diseases resulted from high rainfall during the growing season in Samsun.