Şeker pancarı ve tütün fiyatlarındaki değişimlerinin Samsun ili Vezirköprü ilçesindeki tarım işletmelerinin optimal işletme planları üzerinde etkileri

Abstract

Araştırma alanındaki işletmeler küçük aile işletmeleridir, ortalama işletme büyüklüğü 3.9 hektardır. İşletmelerin dış kredi kaynaklarından yararlanma imkânlarının az olmasına bağlı olarak yabancı sermaye kullanma oranı düşüktür (%10). Tarımsal işletme gelirinin %72' lik kısmı şeker pancarı ve tütün satışından elde edilmektedir. İşletme başına tanmsal gelir 281 milyon TL. hektar başına düşen miktarı ise 7 milyon TL' dir. Çift fiyat değişkenli program tekniği kullanılarak şeker pancarı ve tütünün farklı fiyat seviyeleri için optimum planlar belirlenmiştir. Mevcut şartlarda tütünün satış fiyatında yüzde 80 oranında bir azalma bile (diğer fiyatlar sabit) optimum planda değişikliğe yol açmamaktadır. Yüksek tütün fiyatı, bölgedeki tülün ekili alanlarında artışa yol açmaktadır. Bu gelişmeyi durdurmak için hükümet tütün ekili alanlarını kontrol altına alacak programlar uygulamaya koymaktadır. Tütünün diğer ürünlere nispi avantajının bir sebebi de, üretimin sabit masraflarından kaynaklanmaktadır. Gerçek bir gider olmayan aile iş gücü üretim masraflanna katılmış olsaydı, tütünün nispi avantajı bu derece yüksek olmayacaktı.

The types of farms in the area are small-scale family farms. The average farm size is 3.9 hectares. The level of financial leverage (debt to equity ratio) is low (%10) due to the predominance of relatively small holdings that lack access to markets for equity securities. Over 72 percent of gross farm receipts is accounted for industrial cash crops mainly sugar beets and tobacco. The net returns to land and management per farm and per hectare were computed at 281 million Turkish Lira and 7 million Turkish Lira respectively. Applying two price variable programming method, the price ranges for sugar beet and tobacco were determined over which plans were optimum and stable. Even an 80 percent reduction in the prevailing price of tobacco (all other input-output prices held constant) will not cause a change in the optimum plan. The high tobacco price underpins the increase in the area under tobacco tillage. To stop this trend, government programs were designed to control the under tobacco tillage area. Another reason for the high comparative advantage of tobacco over other crops is due to the fixed costs of production. If family labor which represents a noncash cost had been added to the production costs the comparative advantage of tobacco farming woufd have been less.