Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin tane verimi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Günümüzde kullanım amacına göre, buğdayın tane verimi yanında bazı kalite özelliklerinin de belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışma, Yozgat ekolojik koşullarında 14 farklı ekmeklik buğday çeşidinin verim ve kalite yönünden durumlarını belirlemek amacıyla 2010-2014 yılları arasında yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada çeşitlerin bitki boyu, tane verimi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, kül oranı, yağ oranı, protein içeriği, nişasta içeriği, yaş gluten içeriği, Zeleny sedimentasyon değeri, asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF) ve nötr deterjanda çözünmeyen lif (NDF) değerleri incelenmiştir. Üç yılın ortalamasına göre çeşitlerin bitki boyları 60.2-80.3 cm, tane verimleri 290.5-372.2 kg da-1 , bin tane ağırlıkları 29.2-38.4 g, hektolitre ağırlıkları 77.7-79.7 kg arasında değişim göstermiştir. Kül oranları % 1.62-1.82, yağ oranları % 1.40-1.91, protein oranları % 12.0-13.8, nişasta içeriği % 61.6- 65.0, yaş gluten içeriği % 23.9-28.0, sedimentasyon değerleri 21.5-33.1 ml, ADF ve NDF değerleri ise sırasıyla % 3.5-4.4 ile % 14.9-16.0 arasında değişmiştir. En yüksek tane verimi Tosunbey (372.2 kg da-1 ), Flamura 85 (367.1 kg da-1 ), Syrena Odes'ka (357.0 kg da-1 ) çeşitlerinden elde edilmiştir. Bununla birlikte, Biplot analiz grafiğine göre de Tosunbey ve Syrena Odes'ka çeşitleri hektolitre ağırlığı, bin tane ağırlığı, nişasta ve yağ oranı ile bitki boyu bakımından öne çıkmışlardır.

According to the purpose for the use of wheat, determination of grain yield along with some quality traits is required. This study was conducted to determine grain yield and some quality traits of 14 bread wheat cultivars in Yozgat ecological conditions between 2010 and 2014 growing seasons. Experiments were carried out in randomized complete block design with three replications. In the trials, plant height, seed yield, 1000 kernel weight, test weight, ash ratio, fat ratio, protein content, starch content, wet gluten content, Zeleny sedimentation values, ADF and NDF values were investigated. According to the three year-average; plant height, grain yield, 1000 kernel weight, test weight of the cultivars were between 60.2-80.3 cm, 290.5-372.2 kg da-1 , 29.2-38.4 g, 77.7-79.7 kg, whereas ash ratio, fat ratio, protein content, starch content, wet gluten content, Zeleny sedimentation value, acid detergent fiber (ADF) and neutral detergent fiber (NDF) values were 1.62-1.82 %, 1.40-1.91 %, 12.0-13.8 %, 61.6-65.0 %, 23.9- 28.0 %, 21.5-33.1 ml, 3.5-4.4 % and 14.9-16.0 %, respectively. The highest grain yield was obtained from Tosunbey (372.2 kg da-1 ), Flamura 85 (367.1 kg da-1 ) and Syrena Odes'ka (357.0 kg da-1 ) cultivars. Additionally, according to the results of biplot graphics analysis; Tosunbey and Syrena Odes'ka cultivars came into prominence in terms of test weight, thousand grain weight, starch content, fat ratio and plant height.