Türkiye'de tavuk yumurtalarında organik klorlu pestisid ve poliklorlu bifenil bileşik kalıntı düzeylerinin araştırılması

Abstract

Halk sağlığı, zirai mücadele ve veteriner hekimlikte zararlılarla mücadelede pestisidler sıklıkla kullanılmaktadır. Bunlar arasında zamanla zararlı ve kalıcı etkilerinin ortaya çıkması sonucu organik klor (OK)’lu pestisidlerin üretimine son verilmiş ve kullanımları yasaklanmıştır. Artık üretilmiyor olsalar dahi hidrokarbonların klorlanması ile elde edilen poliklorlu bifenil bileşik (PCB)’ler de çevrede uzun süre yapısını koruyan maddelerdir. Bu çalışmada organik klorlu pestisidlerden Alfa HCH, Heptaklor, Hekzaklorobenzen (HCB), Beta-Hekzaklorosiklohekzan (?-HCH), Endrin, Aldrin, Heptaklorepoksit, Beta- Endosulfan (?-Endosulfan), 4,4-DDE ve 4,4-DDT ile poliklorlu bifenil bileşiklerden PCB-28’in kalıntısı gaz kromatografi mikro elektron yakalama dedektör (GC-?ECD) cihazı ile incelenmiştir. Yapılan deneysel çalışmalarda incelenen bileşiklere ait geri alım değerleri Alfa-Hekzaklorosiklohekzan (?-HCH) %86, Heptaklor %92, Hekzaklorobenzen (HCB) %71, Beta-Hekzaklorosiklohekzan (?-HCH) %73, Endrin %80, Aldrin %75, Heptaklorepoksit %76, Beta-Endosulfan (?-Endosulfan) %70, 4,4-DDE %76, 4,4-DDT %86 ve PCB-28 için %76 olarak hesaplanmıştır. Yine aynı bileşiklerde tespit edilebilir kalıntı alt sınırı (LOD) Alfa HCH 2.49 ppb, Heptaklor 2.67 ppb, Hekzaklorobenzen (HCB) 7.23 ppb, Beta-Hekzaklorosiklohekzan (?-HCH) 0.69 ppb, Endrin 7.89 ppb, Aldrin 3.76 ppb, Heptaklorepoksit 1.08 ppb, Beta- Endosulfan (?-Endosulfan) 2.89 ppb, 4,4-DDE 2.01 ppb, 4,4-DDT 2.67 ppb ve PCB-28 için 1.69 ppb olarak belirlenmiştir. Türkiye’nin altı ayrı ilinden bir yıl içerisinde elde edilen 230 yumurta örneğinde belirtilen organik klorlu pestisidler ve PCB-28’in kalıntısına rastlanılmamıştır.

Pesticides are frequently used in public health, agricultural and veterinary area to control insects. In the course of time, because of occurring harmful and permanent effects, organochlorine (OK) pesticides‘s protection is stopped and banned. Al-though their production is banned, polychlorinated biphenyls (PCBs), which are gained by chlorinating hydrocarbones, are highly persistent organic pollutants. In this study, alpha-HCH, heptachlor, hexachlorobenzene (HCB), beta-hexachlorosiklohexan (?-HCH), endrin, aldrin, heptachlor epoxide, beta-endosulfane, 4,4-DDE and 4,4-DDT from organochlorine pesticides and PCB-28 from po-lychlorinated phenyls are studied with gas chromatography micro electron capture detector (GC-µECD) instrument. In these experimental studies, the recoveries of studied compounds are calculated as; alpha-hexachlorobenzene: 86 %, heptachlor: 92 % hexachlo-robenzene (HCB): 71 %, beta-hexachlorocyclohexane (?-HCH): 71 %, endrin: 80 %, aldrin: 75 %, heptachlor epoxide: 76 %, beta-endosulfan(?-endosulfan): 70 %, 4,4-DDE: 76 %, 4,4 DDT: 86 % and PCB-28: 76 %. In these compounds limit of detection (LOD) is determined as, alfa HCH: 2.49 ppb, heptachlor 2.67 ppb, hexachlorobenzene (HCB),:7.23 ppb, beta- hexachlorocylohexane (?-HCH): 0.69 ppb, endrin: 7.89 ppb, aldrin:3.76 ppb, heptachloro epoxide: 1.08 ppb, beta-endosulfane: 2.89 ppb, 4,4-DDE: 2.01 ppb, 4,4-DDT: 2.67 ppb and PCB-28: 1.69 ppb. There isn‘t any defined organochlorine pesticides and PCB-28 residue in 230 egg samples that are collected from six provinces of Turkey.