Travmada laktat, baz açığı seviyesi ve Travma Ciddiyet Skoru'nun (Injury Severity Score) mortalite ile ilişkisi

Abstract

G i r i ş: Bu çalışmanın amacı travma hastalarının acil servise ilk başvurusu esnasında yapılan klinik skorlama ile doku oksijenasyon düzeyini gösteren laboratuvar parametrelerinin mortalite üzerine etkisini araştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Acil servise travma sonrası başvuran ve daha önce tıbbi müdahale yapılmayan olgularda Travma Ciddiyet Skoru (TCS) “Injury Severity Score” hesaplandı. Travma Ciddiyet Skoru’na göre olgular hafif (TCS 5-10), orta (TCS 11-20) ve ağır (TCS 20) travma olarak üç gruba ayrıldı. Venöz kanda serum laktat seviyesi ölçüldü. İlk arter kan gazında baz açığı değerleri ölçüldü. Tüm olgular hastane bakımı esnasında da takip edilerek sonuçları (ölüm ya da taburculuk) kaydedildi. Bulgular: Travma ciddiyet skoruna göre 79 hastanın 17’si (%21) hafif, 30’u (%38) orta, 32’si (%41) ağır travmalı hasta idi. Çalışmaya alınan hastalarda sağ kalım oranı %76 iken, ölüm oranı %24 idi. Ağır travma grubunda hastaları n %50’si ölürken, tüm ölümlerin %79’u bu grupta idi. Sağ kalanlarda serum laktat düzeyi 30.6 3 2.8 mg/dl, baz açığı -1.5 1 0.42 mmol/L iken, ölen olgularda laktat düzeyi 59.4 7 1 2.25 mg/dl, baz açığı -3.6 0 1.12 mmol/L idi. Hayatını kaybeden olgularda laktat ve baz açığı istatiksel olarak anlamlı biçimde daha yüksekti (p0.05). TCS’ye göre hafif, orta ve ağır olarak sınışandırılan grupların baz açığı ve serum laktat düzeyleri sırasıyla -0.730.62 mmol/L, - 1.030.57 mmol/L, -3.70.80 mmol/L ve 29.32.5 mg/dl, 32.08.1 mg/dl, 49.48.3 mg/dl idi. TCS’ye göre laktat ve baz açığı değerleri açısından anlamlı fark vardı (p0.05), bu farklılık ağır travmalı gruptan kaynaklanmaktaydı ( p0.034). S o n u ç: Travmalı hastalarda artmış laktat ve baz açığı düzeyi mortalite ve travmanın ciddiyeti ile ilişkilidir. Laktat ve baz açığı travmalı hastaların takibinde kullanılabilir.

Objectives: The aim of this study was to evaluate the effect of clinical scores reflecting injury severity and laboratory parameters for tissue oxygenation on the mortality of the patients with trauma. Materials and Methods: Injury severity scoring (ISS) was estimated in the cases who admitted to the emergency department because of trauma without a previous intervention. Patients were classified as mild (ISS 5-10), moderate (ISS 11-20), and severe (ISS>20) depends on the injury severity scoring. Serum lactate levels was determined from venous blood samples. Base excess analysis were performed from the initial arterial blood gases. All cases were followed during the hospital care and results (death or discharge) were recorded. Results: According to ISS, 17 (21%) of 79 patients had mild trauma, 30 (38%) were moderate, and 32 (41%) were severe. 24% of study patients died. 50% of the patients in the severe trauma group died and these patients also composed 79% of all deaths between three groups. Although the lactate and base excess levels were 30.63±2.8 mg/dl and -1.51±0.42 mmol/L, respectively in the survival group; they were 59.47±12.25 mg/dl and -3.60±1.12 mmol/L for lactate and base excess in the mortality group respectively. The base excess and lactate levels were as follows in the study patients according to their ISS score from mild to severe 0.73±0.62 mmol/L, -1.03±0.57 mmol/L, -3.7±0.80 mmol/L and 29.3±2.5 mg/dl, 32.0±8.1 mg/dl, 49.4±8.3 mg/dl, respectively. There was statistically significant difference both for lactate and base excess levels between three groups (p≤0.05), and these differences origined from severe trauma group both for lactate and base excess (p≤0.034). Conclusion: Increased lactate and base excess concentrations are related with mortality in patients with trauma. Lactate and base excess should be used in the management of trauma patients.