Bafra Göçmen Türk Ağızları ve Bazı Özellikleri

Abstract

Anadolu’nun çeşitli yörelerine değişik zamanlarda Balkanlardangelen göç dalgaları ağız coğrafyasını etkilemiş ve yerli ağızların arasındabirtakım ağız adacıklarının meydana gelmesine sebep olmuştur. TürkiyeTürkçesi ağızları incelenirken bunların da göz önünde bulundurulmasıgerekir. Bu ağız adacıklarının coğrafî olarak hangi bölgelerde görüldüğü,fonetik, morfolojik ve söz varlığı özelliklerinin neler olduğu tespitedilmelidir. Ayrıca göçmen ağızlarının yerel ağızları nasıl etkilediği veyayerel ağızlardan nasıl etkilendikleri hususu da araştırılmayı bekleyenkonulardandır.Balkan göçmenlerinin yerleştirildiği illerden biri de Samsun’dur.Çünkü hem mübadele sözleşmesi kapsamında hem de bu sözleşmedışında göç edenlerin önemli bir kısmı geçimlerini tarım vehayvancılıkla sağlayan insanlardır. Özellikle Bafra ilçesi, bu insanlarınalışık oldukları hayat tarzını sürdürebilecekleri verimli arazilere sahipyerlerden biridir. Bu sebeple Samsun’a gelenlerin çoğu burayayerleşmek istemişlerdir.Bafra’ya yerleşen Balkan göçmenleri arasında; hem mübadeleöncesi buraya göç eden şark mültecileri, Kafkas, Kırım ve Arnavutgöçmenleri, hem mübadele kapsamında Yunanistan’dan gelenler, hemde mübadele sonrasında Bulgaristan’dan gelen göçmenler yer alır.Mübadiller; Bafra’nın Aktekke, Asar, Bakırpınarı, Cırıklar(Tütüncüler), Darboğaz, Çelikler, Çetirlik, Derbent, Develi, Domuzağılı,Duhaçlı, Eldavut, Evrenuşağı, Gökçesu, Hızırilyas (Hıdırellez), İkiztepe,Kapıkaya, Kaydalapa, Kostantinuşağı (Yeniköy), Kuzalan, Selemelik veSürmeli köylerine yerleştirilmiştir.Bulgaristan’dan gelen göçmenler ise Bafra’nın Muamlı (Altınay),Hotmeşe, Ağcaalan, Büyükyeraltı ve Küçükyeraltı, Sarıköy, Gelemağrı,Domuzağılı, Martıkale, Dedeli, Kapıkaya, Selemelik, Kaydalapa,Bakırpınarı, Lengerli, Suğlaş, Gökçeağaç köylerine yerleştirilmişlerdir.Bu yazıda Samsun’un Bafra ilçesinde ikamet eden farklı etnikgruplara mensup göçmenler ayrı tutularak (Arnavut, Pomak, Çerkez,Gürcü vb) yalnız Türk kökenli Balkan göçmenlerinin genel ağızözelliklerine değinilecektir

The migration waves which happened different times, from theBalkans to the various parts of the Anatolia, has affected dialectgeography and gave rise to some dialect islands among the localdialects. This event should be considered in the studies of TurkeyTurkish dialects. That should be stated which region they appearedgeographically and what arte the phonetic, and morphologiccharacteristics of this dialect islands. How dialects of immigrantsaffected local dialects or vice versa are the topics which waits to beresearched.One of the cities that Balkan immigrants were located is Samsun.Because these immigrants were earning their life from agriculture andlivestock the found these lands fertile and suitable to settle.The immigrants who settled in Bafra consist of both Easternimmigrants, Caucasian, Crimean and Albanian both immigrants whocame from Greece in accordance with the Population Exchange andimmigrants migrated from Bulgaria after the population exchange.The exchanged were settled in following villages of Bafra: Aktekke,Asar, Bakırpınarı, Cırıklar (Tütüncüler), Darboğaz, Çelikler, Çetirlik,Derbent, Develi, Domızağılı, Duhaçlı, Eldavut, Evrenkuşağı, Gökçesu,Hızırilyas (Hıdırellez), İkiztepe, Kapıkaya, Kaydalapa, Kostantinuşağı(Yeniköy), Kuzulan, Selemelik, and Sürmeli.Immigrants migrated from Bulgaria were settled in followingvillages of Bafra: Muamlı (Altınay), Hotmeşe, Ağcaalan, Büyükyeraltıand Küçükyeraltı, Sarıköy, gelemağrı, Domuzağılı, Martıkale, Dedeli,Kapıkaya, Selemelik, Kaydalapa, Bakırpınarı, Lengerli, Suğlaş,Gökçeağaç.In this study, it is going to mention general dialect characteristicsof immigrants who originated in the Balkan Turks except forimmigrants descended from other ethnic groups (Albanian, Pomaks,Circassian, Georgian etc.)