Bipolar ve unipolar depresif epizod sırasında bilişsel hatalar ve mükemmeliyetçilik

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, akut depresyon dönemlerindeki bipolar depresyon (BD) ve unipolar depresyon (UD) hastaları ve sağlıklı kontrollerin, bilişsel çarpıtmaları ve mükemmeliyetçi özellikleri açısından karşılaştırılması hedeflenmiştir. Gereç ve Yöntem: Bu tez çalışması 80 unipolar depresyon ve 80 bipolar depresyon hastaları ile 80 sağlıklı kontrollerden oluşan kesitsel bir çalışmadır. Sosyodemografik ve Klinik Veri Formu, Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeği (BÇÖ), Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği (ÇBMÖ), Hamilton Anksiyete Değerlendirme Ölçeği (HADÖ), Hamilton Depresyon Değerlendirme Ölçeği (HDDÖ) ve Young Mani Derecelendirme Ölçeği (YMDÖ) ölçüm araçları kullanılmıştır. Sağlıklı kontroller diğer katılımcılarla cinsiyet ve yaş değişkenleri açısından aynı oranda dağılım göstermesi göz önünde bulundurularak seçilmiştir. Her üç gruptaki karşılaştırmalar anksiyete şiddeti kontrol edilerek gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Unipolar ve bipolar depresyon hastalarının sağlıklı kontrollerden daha fazla BÇÖ toplam skorlarına sahip olduğu, BÇÖ toplam skorunun unipolar ve bipolar depresyon hastalarında istatistiksel olarak farklı olmadığı, BÇÖ kişiler arası (sosyal) ve kişisel başarı puanlarının da sağlıklı kontrollerden daha yüksek olmakla birlikte her iki depresyon grubunda farklılaşmadığı saptanmıştır. Unipolar depresyon grubunun sadece BÇÖ duygudan sonuç çıkarma kişiler arası (sosyal) skorunun bipolar depresyon grubundan daha fazla olduğu; HADÖ skorları ANCOVA analizi ile her iki grup için de kontrol edildiğinde ise BÇÖ etiketleme skorunun tüm alt tiplerinin unipolar depresyon grubunda daha yüksek olduğu saptanmıştır. Unipolar depresyonda en yüksek BÇÖ alt ölçek skorunun zihin okuma, bipolar depresyonda ise en yüksek BÇÖ alt ölçek skorunun aşırı genelleme olduğu gözlenmektedir. ÇBMÖ toplam skorunun unipolar depresyonda bipolar depresyona göre yüksek olduğu saptanmıştır. Her iki depresyon grubunun da ÇBMÖ kendi odaklı ve sosyal odaklı skorlarının sağlıklı kontrollerden yüksek, başkaları odaklı mükemmeliyetçiliklerinin ise sağlıklı kontrollerden düşük olduğu saptanmıştır. Unipolar ve bipolar depresyon gruplarının ÇBMÖ kendi odaklı, sosyal odaklı ve başkaları odaklı skorlarının istatistiksel olarak anlamlı farklılıklarının olmadığı saptanmıştır. HADÖ skorlarının ANCOVA analizi ile kontrol edilmesi sonucu unipolar-bipolar depresyon hastalarının ayrımında en yüksek etki gücüne BÇÖ etiketlemenin (toplam-sosyal-başarı) sahip olduğu saptanmıştır. Sonuç: Araştırmanın bu kısmında klinik uygulamaya dair olası yansımalar da tartışılmıştır. Araştırma sonuçları unipolar ve bipolar depresyonun benzeşen ve ayrılan bilişsel çarpıtmaları hakkında değerli kanıtlar sunmaktadır. Araştırma verileri ışığında bipolar / unipolar depresyon hastalarının sağlıklı kontrollerden daha fazla bilişsel çarpıtma hatalarının olduğu, bilişsel çarpıtma sıklığının iki grupta anlamlı farklılığının olmadığı ve bilişsel çarpıtma alt tiplerinin yaygınlığının da büyük oranda benzeştiği saptanmıştır. Araştırma verilerine göre mükemmeliyetçiliğin unipolar depresyonda bipolar depresyona göre daha fazla olduğu gözlenmektedir. Elde edilen veriler bu konuda psikoterapötik yaklaşım için teorik temellendirme yapabilme potansiyeli taşımaktadır.

Objective: In this study, it was aimed to compare bipolar depression (BD), unipolar depression (UD) patients and healthy controls in terms of cognitive distortions and perfectionism during acute depression episode. Materials and Methods: This thesis study is a cross-sectional study consisting of 80 unipolar depression patients, 80 bipolar depression patients and 80 healthy controls. Sociodemographic and Clinical Data Form, Cognitive Distortions Scale (CDS), The Multidimensional Perfectionism Scale (MPS), Hamilton Anxiety Rating Scale (HARS), Hamilton Depression Rating Scale (HDRS) ve Young Mania Rating Scale (YMRS) measurement tools were used. Healthy controls were selected considering the distribution of the other participants in the same proportion in terms of gender and age variables. The comparisons in all three groups were made by controlling the anxiety severity. Results: It was found that unipolar and bipolar depression patients had higher CDS total scores than healthy controls, the total CDS score was not statistically different in unipolar and bipolar depression, and although the interpersonal (social) and personal achievement subscale scores were higher than the healthy controls, they did not differ in both depression groups. Unipolar depression just had a higher interpersonal subtype score of emotional reasoning than the bipolar depression; while the HARS scores were adjusted for both depression groups through ANCOVA, it was found that all subtypes of the CDS labeling score were higher in the unipolar depression group. It is observed that the highest CDS subscale score in unipolar depression is mind reading, whereas; the highest CDS subscale score in bipolar depression is overgeneralization. MPS total score was found to be higher in unipolar depression compared to bipolar depression. Both depression groups had higher self-oriented and socially prescribed perfectionism subscale scores on the MPS than healthy controls, and other-oriented perfectionism were found to be lower than healthy controls. It was found that there were no statistically significant differences between the unipolar and bipolar depression groups among the self-oriented, socially prescribed, and other-oriented perfectionism scores of the MPS. After ANCOVA analysis controlling HAM-A scores, CDS labeling (totalsocial-success) had the highest effect size in distinguishing patients with unipolarbipolar depression. Conclusion: Possible implications for clinical practice are also discussed. Research results provide valuable evidence on the similar and differential cognitive distortions of unipolar and bipolar depression. In the light of the research data, it was found that bipolar / unipolar depression patients had more cognitive distortion errors than healthy controls, the frequency of cognitive distortions was not significantly different in the two groups, and the frequency of cognitive distortion subtypes was also substantially similar. According to the research data, perfectionism is higher in unipolar depression compared to bipolar depression. The data obtained has the potential to facilitate theoretical grounding for the psychotherapeutic approach.