Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Pelitköy Eğitim Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran evli kadınların aile planlaması hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları

Abstract

Amaç: Bu çalışmada Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Pelitköy Eğitim Aile Sağlığı Merkezi’ne başvuran evli kadınların aile planlaması hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarını değerlendirmek amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmanın evrenini 21.01.2020 - 16.03.2020 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Pelitköy Eğitim Aile Sağlığı Merkezi’ne başvuran 18-49 yaş arası evli kadınlar oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında 39 soruluk bir anket formu kullanılmıştır. Anket formu sosyodemografik verileri değerlendiren 10 soru, doğurganlık özelliklerini değerlendiren 10 soru ve ardından aile planlaması hakkında bilgi, tutum ve davranışlarını içeren 19 sorudan oluşmaktadır. Bulgular: Araştırma grubunun yaş ortalaması 36,2 ± 6,45 (min: 18-max: 49) dir. Katılımcıların % 36,8’i ilkokul mezunu ve % 58,4’ü ev hanımıdır. Katılımcıların %85,3’ünün aile planlaması yöntemleri hakkında bilgisi vardır. AP yöntemi kullanma oranı % 84,0 iken, en sık kullanılan yöntemler kondom ( % 25,7 ) ve geri çekmedir (%24,2). Ortalama evlilik süresi arttıkça AP yöntem kullanımının anlamlı olarak arttığı tespit edilmiştir (p=0,006). Katılımcılardan gebeliği olanlarda (p=0,002), doğum yapanlarda (p<0,001), çocuğu olanlarda (p<0,001), lise ve altı eğitim görmüş olanlarda (p=0,020) ve gelir durumu orta-kötü olanlarda (p=0,041) AP yöntem kullanımı anlamlı olarak artmıştır. Katılımcılardan üniversite mezunlarında (p<0,001) ve ev hanımlarına göre diğer meslek gruplarında (p=0,003) kondom kullanımı anlamlı olarak artmıştır. Üniversite mezunlarında (p=0,001) ve diğer meslek gruplarında (p=0,002) hap kullanımı anlamlı olarak artmıştır. Eğitim süresi azaldıkça geri çekme kullanımının anlamlı olarak arttığı saptanmıştır (p=0,016). Katılımcılardan ev hanımlarında (p=0,002) ve lise ve altı eğitim görmüş olanlarda (p=0,002) tüp ligasyonu kullanımı anlamlı olarak artmıştır. Katılımcıların %33,3’ünün (n=77) istemediği halde en az bir gebeliği vardır ve % 61,0’ı (n=47) bu sırada herhangi bir korunma yöntemi kullanmaktadır. İstemsiz gebelik sırasında en sık kullanılan yöntem ise % 62,3 (n=28) ile geri çekmedir. Eğitim seviyesi (p<0,001) ve gelir durumu (p=0,046) yükseldikçe istenmeyen gebelik oranı anlamlı olarak azalmaktadır. iv Sonuç: Araştırmamıza göre aile planlaması yöntemi bilme ve kullanma oranı yüksek gibi görünse de istemsiz gebelik oranları fazladır. Bunun nedeniyse halen % 25 oranında geleneksel yöntemlerin kullanılıyor olmasıdır. İstenmeyen gebeliği olanların büyük çoğunluğunun da bu esnada geleneksel bir yöntem kullandığı görülmektedir. Bu yüzden danışmanlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması, kişiye özel danışmanlık verilmesi ve kişiye uygun etkili bir aile planlaması yöntemi tercih edilmesi sağlanmalıdır.

Aım: In this study, it was aimed to evaluate the knowledge, attitudes and behaviors of married women regarding family planning who applied to Ondokuz Mayıs University Faculty of Medicine Pelitköy Training Family Health Center. Method: The population of the research consists of married women between the ages of 18-49 who applied to Ondokuz Mayıs University Faculty of Medicine Pelitköy Training Family Health Center between 21.01.2020 - 16.03.2020. A questionnaire with 39 questions was used to collect the data. The questionnaire comprises of 10 questions evaluating sociodemographic data and 10 questions evaluating fertility characteristics followed by 19 questions assesing knowledge, attitudes and behaviors about family planning. Results: The mean age of the research group was 36,2 ± 6,45 (min: 18-max: 49). 36,8% of the participants were primary school graduates and 58,4% were housewives. 85,3 % of the participants had knowledge about family planning methods. While the rate of using the FP method was 84.0 %, the most frequently used methods were condom and withdrawal (25,7 %, 24,2%, respectively). It was determined that the use of FP method increased significantly as the mean duration of marriage increased (p=0,006). Among the participants, the ones who had pregnancy (p=0,002), previously gave birth (p<0,001), with children (p<0,001), high school or less education (p=0,020), and low-income status usage of an FP method increased significantly. Condom usage increased significantly in participants with a university degree (p<0, 001) compared to the other participants and in other occupational groups, compared to housewives(p=0,003). Pill usage increased significantly in those with university education (p=0,001) and in other occupational groups (p=0,002). It was determined that as the education period decreased, the use of withdrawal method increased significantly (p=0,016). Among the participants, the use of tubal ligation method increased considerably in housewives (p=0,002) and in those with high school or lower education degree (p=0,002). 33,3% (n=77) of the participants had at least one unwanted pregnancy and 61,0% (n=47) were using a contraceptive method during this time. The most commonly used method during unwanted pregnancy is withdrawal vi method with 62,3% (n=28). As the education level (p<0,001) and income status (p=0,046) increase, the unwanted pregnancy rate decreases remarkably. Conclusıon: According to our research, although the rate of knowing and using the family planning method seems high, the rates of unwanted pregnancies are also high. The reason for this is that traditional methods are still used at a rate of 25%. The majority of those who have unwanted pregnancies were using a traditional method during this time. Therefore, it should be ensured that counseling services are widespread, personalized counseling is provided and an effective family planning method suitable for the individual is selected.