Altyapılarda futbol eğitimi görmekte olan sporcuların ahlaki karar alma tutumlarında ebeveyn faktörünün incelenmesi

Abstract

Bu araştırma ile birlikte altyapılarda futbol eğitimi görmekte olan 14-19 yaş arası sporcuların demografik özelliklerinin tespit edilerek, sporcuların ahlaki karar alma tutumları ve algıladıkları anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, Yılport Samsunspor A.Ş. ve Atakum Belediyespor kulüplerinin U-19, U-17, U-16 ve U-14 takımlarında forma giyen 255 sporcu oluşturmaktadır. Araştırmada, katılımcı sporcuların demografik bilgilerini elde etmek amacıyla "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Sporcuların ahlaki karar alma tutumlarını belirlemek amacıyla "Altyapı Sporcularında Ahlaki Karar Alma Tutumları Ölçeği", sporcuların algıladıkları anne-baba tutumlarını belirlemek amacıyla ise "Anne-Baba Tutum Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmada katılımcı sporcuların kardeş sayısı, anne-baba eğitim durumu, ekonomik düzey, yaptığı spor yılı, şu anki kulüpteki spor yılı, anne-baba müsabaka izleme düzeyi, anne-baba sporu destekleme düzeyi gibi demografik özelliklerinde ahlaki karar alma tutumları ve algılanan ebeveyn tutumları arasında ayrı veya bir arada olmak üzere anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Üniversite mezunu babaların sporcuların algıladığı anne-baba tutumlarında her tutum grubunda daha keskin çizgilerle tutumlarını belirledikleri gözlemlenmiştir (p>0,05). Ahlaki karar alma tutumları incelendiğinde ise babanın eğitim durumuna göre hileyi benimsenin (0,018) ve adilce kazanmayı korumanın (0,003) anlamlı derecede farklı olduğu tespit edilmiştir. Ebeveyn eğitim durumlarına anne tarafından bakıldığında ise üniversite mezunu annelerin, lise, ortaokul ve ilkokul mezunlarına göre demokratik alt boyutta daha yüksek puana sahip olduğu görülmektedir (p>0,001). Kulüplerinde 9 yıl ve üzeri yıldır bulunmakta olan sporcular "Adilce Kazanmayı Korumak" alt boyutunda daha az yıldır kulüpte bulunan sporculara göre öne çıkmaktadırlar (p=0,007). Demokratik tutum algılanan sporcuların anne-babalarının müsabaka veya antrenmanlara diğer alt grup algılarına göre daha sıklıkla katıldıkları gözlemlenmiştir (p<0,001). Anne-babalarının müsabaka veya antrenmanlara katılım sıklığı ahlaki karar alma tutumları alt boyutlarında incelendiğinde ise müsabaka veya antrenmanlara katılımı "oldukça fazla" ve "bazen" seviyesinde gerçekleştiren ebeveynlerin çocuklarının, katılımı "hiçbir zaman" gerçekleştirmeyenlerin çocuklarına göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (p=0,009). Anne-babası tarafından desteklenmeyen sporcularda ise hileyi benimsemek ile diğer bütün gruplar arasında anlamlı bir fark vardır (p<0,001). Sporcuların farklı demografik özelliklere göre farklı ahlaki karar alma tutumları sergiledikleri ve farklı anne-baba tutumları algıladıkları gözlemlenmiştir. Bazı faktörler açısından ahlaki karar alma tutumları ve algılanan anne-baba tutumları arasında anlamlı derecede ilişkiler mevcuttur.

With this research, it is aimed to determine the demographic characteristics of athletes between the ages of 14 and 19 who are studying football in infrastructures and to examine the relationship between the moral decision-making attitudes of the athletes and the attitudes of the parents they perceive. The sample of the study consists of 255 athletes who played for Yilport Samsunspor and Atakum Belediyespor football clubs in U-19, U-17, U-16 and U-14 teams. In the research, "Personal Information Form" was used to obtain demographic information of the participating athletes. "Moral Decision-Making Attitudes Scale in Infrastructure Athletes" was used to determine the moral decision-making attitudes of athletes and "Parental Attitude Scale" was used to determine the perceived parental attitudes of athletes. In the study, significant differences were found between moral decision-making attitudes and perceived parental attitudes in the demographic characteristics of participating athletes such as number of siblings, parents education status, economic level, year of sports at the current club, parental competition monitoring level, parental level of support for sports. It has been observed that fathers with university degrees determine their attitudes with sharper lines in each attitude group in the parental attitudes perceived by athletes (p>0.05). When the parental education situations are looked at from the mother's side, it is seen that mothers with a university degree have higher democratic lower score than high school, middle and elementary school graduates (p>0,001). Athletes who have been at their clubs for 9 years or more stand out in the lower dimension of "Protecting Winning Fairly" than athletes who have been at the club for fewer years (p=0.007). It has been observed that the parents of athletes with perceived democratic attitudes participate more frequently in competitions or trainings than other subgroup perceptions (p<0,001). In athletes who are not supported by their parents, there is a significant difference between adopting cheating and all other groups (p<0,001). It has been observed that athletes exhibit different moral decision-making attitudes according to different demographic characteristics and perceive different parental attitudes. In terms of some factors, there are significant relationships between moral decision-making attitudes and perceived parental attitudes.